Υγιεινά Ροφήματα: Η ευεργετική επιλογή μας μέσω των βοτάνων

Βότανα λέγονται τα φυτά που έχουν μια ευεργετική δράση για τον άνθρωπο, ενώ φαρμακευτικά φυτά χαρακτηρίζονται τα φυτά που, τουλάχιστον κάποιο τμήμα τους, παράγει χημικές ενώσεις με θεραπευτικές δράσεις.

Συνήθως, τα περισσότερα βότανα έχουν και φαρμακευτικές ιδιότητες, εξαιτίας των φυτοχημικών που περιέχουν.

Τα φυτοχημικά  είναι ενεργά χημικά συστατικά, που απαντώνται με φυσικό τρόπο και  παρέχουν  ειδικά οφέλη για την υγεία και τη διατήρηση της ευεξίας, λόγω:

• αντιοξειδωτικής
• αντιαθηρογόνου
• αντιβακτηριακής
• αντισηπτικής
• αντιφλεγμονώδης
• αντικαρκινικής
• αναλγητικής δράση τους

Στα βότανα, τα φυτοχημικά που περιέχονται είναι κυρίως:

• οι πολυφαινόλες
• τα καροτενοειδή και
• τα τερπενοειδή

Συγκεκριμένα, οι πολυφαινόλες και τα καροτενοειδή ασκούν την αντιοξειδωτική τους δράση λειτουργώντας ως τερματιστές της αλυσιδωτής αντίδρασης που επάγει η οξείδωση των ελευθέρων ριζών, δεσμεύοντας τις ελεύθερες ρίζες που υπάρχουν στη συγκεκριμένη περιοχή.

Επομένως, τα φυτοχημικά μπορούν να θεωρηθούν ότι συμβάλλουν στην πρόληψη ή και τη θεραπεία διαφόρων χρόνιων φλεγμονωδών καταστάσεων, συμβάλλοντας στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης χρόνιων ασθενειών, όπως είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο σακχαρώδης διαβήτης, ο καρκίνος, η νόσος Alzheimer καθώς και η λειτουργική φθορά που επέρχεται λόγω ηλικίας.

Η κατανάλωσή τους γίνεται με τη μορφή του αφεψήματος:

Η παρασκευή του αφεψήματος γίνεται με την εμβάπτιση του βοτάνου, όπου επιτυγχάνεται η εκχύλιση των βιοδραστικών συστατικών του. Μέσα σε βραστό νερό τοποθετούμε 1-2 κουταλάκια του γλυκού από το φυτό και το αφήνουμε για 2-3 λεπτά. Στη συνέχεια  σουρώνουμε και τοποθετούμε μέσα σε μια κούπα.

Ένα υγιεινό ρόφημα μπορεί να καταναλωθεί μέσα σε όλο το 24ωρο και να δράσει θεραπευτικά, παρέχοντας τα ευεργετικά του αποτελέσματα. Τέτοια ροφήματα είναι:

• Το τσάι του Βουνού (Sideritis syriaca): ανήκει στην οικογένεια των Lamiaceae και στο γένος Sideritis. Είναι γνωστό και ως μαλοτήρας ή σιδερίτης. Εξαιτίας των ουσιών που περιέχει (φλαβονοειδή, τερπενοειδή) το τσάι του βουνού παρουσιάζει αντιφλεγμονώδεις, αναλγητικές, αντιμικροβιακές καθώς και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Επιπλέον, χρησιμοποιείται ως καταπραϋντικό για το στομαχικό άλγος και το βήχα, ως διουρητικό, για την ελάττωση της αρτηριακής πίεσης, ως τονωτικό της καρδιακής λειτουργίας, ως σπασμολυτικό και ως αντιαναιμικό λόγω του σιδήρου που περιέχει.

• Το πράσινο τσάι: οι περισσότερες έρευνες έχουν επικεντρωθεί στο τσάι που προέρχεται από το φυτό Camellia sinensis και ανήκει στην οικογένεια Theaceae. Είναι πλούσιο σε φλαβονοειδή, με αντιοξειδωτική και χημειοπροστατευτική δράση. Σε πληθυσμιακές μελέτες έχει αποδειχθεί ότι η τακτική κατανάλωσή του συμβάλλει στην πρόληψη των καρδιαγγειακών νοσημάτων και του καρκίνου, με μειωμένη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του στομάχου. Επιπλέον, έχει φανεί ότι τα τερπένια που περιέχονται, συμβάλλουν στην αναστολή της ανάπτυξης των καρκινικών κυττάρων, μέσω της μείωσης της σύνθεσης των πολυαμιανών, που ευνοούν την καρκινογένεση. Η μικρή ποσότητα καφεΐνης που περιέχει, παρέχει μια ήπια τόνωση για τον οργανισμό. Επιπρόσθετα, μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του σωματικού βάρους, εξαιτίας του ότι επιδρά στο μεταβολισμό του σωματικού λίπους.

• Το χαμομήλι (Matricaria chamomilla): ανήκει στην οικογένεια Asteraceae και το γένος Matricaria. Είναι πλούσιο σε τερπενοειδή και φλαβονοειδή, με αντιβακτηριακή δράση και αναστολή  της υπεροξείδωσης των λιπιδίων. Το χαμομήλι είναι ευεργετικό για το πεπτικό σύστημα και δρα στη δυσπεψία, στον τυμπανισμό, στην ανορεξία και στο έλκος στομάχου. Όταν το αφέψημά του καταναλώνεται πριν το φαγητό, μπορεί να ενισχύσει την όρεξη ενώ όταν καταναλώνεται μετά το φαγητό, μπορεί να διευκολύνει την πέψη. Στο μυϊκό σύστημα, επιδρά μέσω ευεργετικής δράσης στους ρευματισμούς, στην αρθρίτιδα και στις μυϊκές κράμπες. Χρησιμοποιείται ως καταπραϋντικό σε περιπτώσεις άσθματος, νευραλγιών, ημικρανιών καθώς και για την καταπολέμηση της αϋπνίας, εξαιτίας της ηρεμιστικής δράσης που έχει στο νευρικό σύστημα. Ακόμη, έχει φανεί από έρευνες, ότι το χαμομήλι παρουσιάζει και ήπια αντιπηκτική, αντιπυρετική, ανθελμινθική, αντιφλεγμονώδη και διουρητική δράση.

• Το φασκόμηλο (Salvia officinalis): ανήκει στην οικογένεια των Lamiaceae και στο γένος Salvia. Έχει αντισηπτικές, αποχρεμπτικές, σπασμολυτικές, στομαχικές και καρδιοτονωτικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται κατά των νευραλγιών και κατά της αρθρίτιδας, ως εμμηναγωγό και  ως διουρητικό.

• Το φλισκούνι (Mentha pulegium): ανήκει στην οικογένεια των Lamiaceae και στο γένος Mentha. Χρησιμοποιούνται τόσο τα φύλλα όσο και οι ανθισμένες κορυφές του φυτού. Περιέχει συστατικά στα οποία αποδίδεται η αντισηπτική, αντιβακτηριακή και αντιοξειδωτική δράση του βοτάνου. Λόγω της αντισηπτικής του δράσης χρησιμοποιείται κατά του βήχα, του πονόλαιμου και του κρυολογήματος. Επίσης, καταπραΰνει το στομαχικό και το εντερικό άλγος, ενισχύει την πέψη, και δρα κατά της βρογχίτιδας. Έχει αντιδιαρροϊκή, εμμηναγωγική και  σπασμολυτική δράση. Δρα κατά των νευρικών διαταραχών και της αϋπνίας, του ιλίγγου και  της ημικρανίας. Εξαιτίας της εφιδρωτικής του δράσης χρησιμοποιείται κατά του πυρετού.

• Το δίκταμο (Origanum dictamnus): ανήκει στην οικογένεια των Lamiaceae και στο γένος Origanum. Ονομάζεται διαφορετικά και έρωντας.  Έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε φυτοχημικά, τα σημαντικότερα εκ των οποίων είναι πολυφαινόλες και τερπένια. Χρησιμοποιείται ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, κατά της γρίπης και του κρυολογήματος, ανακουφίζει από πονοκεφάλους, πονόδοντους και αποστήματα. Δρα σπασμολυτικά και συμβάλει στην πρόληψη και την αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων. Επιπρόσθετα, έχει αντιμικροβιακή δράση, ενεργεί ως αντιδιαβητικό, εμμηναγωγό αλλά και ως αφροδισιακό.

• Το μελισσόχορτο (Melissa officinalis): ανήκει στην οικογένεια των Lamiaceae και στο γένος Mentha. Είναι πλούσιο σε ενεργά συστατικά, όπως αιθέρια έλαια, πολυφαινόλες, τερπένια και ασκορβικό οξύ(βιταμίνη C). Το ρόφημα από φύλλα μελισσόχορτου έχει αντισπασμωδική, αντιφλεγμονώδη και αντιοξειδωτική δράση, ενώ δρα και ως τονωτικό του κυκλοφορικού συστήματος και της καρδιάς. Επιπρόσθετα, δρα ευεργετικά στην αϋπνία, στο άγχος, στην κατάθλιψη και σε διάφορες πεπτικές διαταραχές.