H ιστορία πίσω από την αμφιλεγόμενη προσωπικότητα της Άνν Μπολέυν

Η Άνν Μπολέυν πέρασε στην ιστορία και απέκτησε με δυσκολία μια θέση στο πάνθεον των ιστορικών προσωπικοτήτων. Η ιστορία της εμπνέει τη κοινή γνώμη κι άλλοτε, προβληματίζει τους ιστορικούς, ειδικά για μείζονα θέματα, όπως η καταπίεση των γυναικών, η πατριαρχία, κ.α.

Με αφορμή τα τετρακόσια ογδόντα οκτώ χρόνια από το σοκαριστικό θάνατο της, δημοσιεύουμε το πρώτο μας ιστορικό αφιέρωμα σε μια γυναίκα, που όπως θα δούμε στη πορεία επηρέασε την αγγλική ιστορία.

*Προτείνεται η ακρόαση των παρακάτω τραγουδιών για να κάνουμε την ανάγνωση όσο πιο ευχάριστη γίνεται*

Νεανική ηλικία

Η Άνν γεννήθηκε περίπου το 1500 ή το 1507 στην οικογενειακή έπαυλη στο Μπλίκλινγκ Χολ. Ήταν κόρη του αρεστού αυλικού σερ Τόμας Μπολέιν και της Ελίζαμπεθ Χάουαρντ. Η οικογένεια της ασκούσε μεγάλη επιρροή και είχε άριστες διασυνδέσεις στην αγγλική αυλή.

Πέρασε τα παιδικά χρόνια της στο κάστρο Χέβερ. Το 1513, ο πατέρας της την έστειλε στην αυλή της πριγκίπισσας Μαργαρίτας της Αυστρίας και στη συνέχεια στην αυλή της Μαίρη, αδελφή του βασιλιά Ερρίκου Η’, η οποία ήταν παντρεμένη με τον Λουδοβίκο ΧΙΙΙ. Μετά το θάνατο του το 1515, έμεινε στην οικία της βασίλισσας Κλαυδίας, συζύγου του βασιλιά Φραγκίσκου Α’ για εφτά χρόνια.

Για μια φιλόδοξη οικογένεια όπως οι Mπολέιν, η παράταση διαμονής της ήταν μια καλή ευκαιρία για να επενδύσει στη μόρφωση της και στις διαπροσωπικές σχέσεις με τις βασιλικές οικογένειες της Αγγλίας και της Γαλλίας. Αν και μικρή σε ηλικία, ξεχώρισε για την ικανότητα της στη μουσική, το χορό και την εφαρμογή νέων τάσεων στη μόδα εκείνης της εποχής.

Η εκπαίδευση της έλαβε τέλος το χειμώνα του 1521, καθώς ο σερ Τόμας έδωσε εντολή να γυρίσει πίσω στην Αγγλία. Άρτη αφιχθείσα απ’ τη Γαλλία και τις Βρυξέλλες τον Ιανουάριο του 1522, έγινε κυρία επί των τιμών της πρώτης συζύγου του βασιλιά Ερρίκου Η’, Αικατερίνη της Αραγωνίας.

Έκανε το ντεμπούτο της σε μια χοροεσπερίδα, που φιλοξενούνταν στη κατοικία του καρδινάλιου Τόμας Γούλσεϊ τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς, όπου συνοδευόταν από τη νεότερη αδελφή του βασιλιά, τις υπόλοιπες κυρίες της αυλής και τη μεγαλύτερη αδελφή της, Μαίρη, η οποία ήταν ερωμένη του βασιλιά μέχρι το 1525. Αμέσως, απέκτησε φήμη ως η πιο κομψή και καταξιωμένη γυναίκα, που εμφανίστηκε ποτέ σε μια βασιλική αυλή.

Εκείνο το διάστημα, δέχθηκε έντονο φλερτ από το Χένρι Πέρσι, γιο του κόμη του Νορθάμπερλαντ. Το ειδύλλιο διακόπηκε το 1523, γιατί ο πατέρας του αρνήθηκε την πρόταση του αρραβώνα τους. Τότε, η Άνν αποφάσισε να περάσει λίγο χρόνο στα κτήματα της οικογένειάς της.

Κατά την επιστροφή της, οι θαυμαστές της αυξήθηκαν, αλλά εκείνη έβρισκε πάντα το τρόπο να τους κρατά σε απόσταση. Μάλιστα, ο Βρετανός ποιητής και διπλωμάτης, σερ Τόμας Ουάιατ, έγραψε γι’ αυτήν ένα σονέτο, στο οποίο την περιέγραφε ως απρόσιτη, παρά το γεγονός ότι φαινόταν ήσυχη.

H απαρχή ενός θυελλώδους έρωτα

Αγαπητοί αναγνώστες, αγαπητές αναγνώστριες, φτάσαμε σε μια ενότητα, που γίνεται ολοένα και πιο ενδιαφέρουσα κι ελκυστική για τους περισσότερους και δεν είναι άλλη από τη σχέση του Ερρίκου και της Άνν.

Το ενδιαφέρον του βασιλιά για την Άνν αναζωπυρώθηκε το 1526. Ο μακροχρόνιος γάμος του με την Αικατερίνη της Αραγωνίας είχε αποφέρει μόνο ένα παιδί, την πριγκίπισσα Μαίρη Τυδώρ. Ο Ερρίκος ήθελε απεγνωσμένα ένα αρσενικό απόγονο για να εξασφαλίσει το μέλλον της δυναστείας του.

H Άνν, έχοντας επίγνωση της κατάστασης, αρνήθηκε να γίνει μια από τις πολλές ερωμένες του. Σήμερα, στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού, σώζονται σε πολύ καλή κατάσταση οι δεκαεφτά επιστολές, στις οποίες περιγράφεται λεπτομερώς ο διακαής πόθος του Ερρίκου για τη νεαρή κοπέλα, που ακολούθησε τα επόμενα χρόνια.

Στη περίοδο της βασιλείας των Τυδώρ, το διαζύγιο για έναν βασιλιά θεωρούταν ανώφελη πράξη. Το 1527, ο βασιλιάς προσπάθησε να αναζητήσει μια πολιτική και νομική λύση. Έτσι, απευθύνθηκε στον Πάπα Κλήμη Ζ‘, ο οποίος μετά από πολλή σκέψη, αρνήθηκε να ενδώσει στις απαιτήσεις του.

Μπορεί ο καρδινάλιος Γούλσει να μεσολάβησε για την έκδοση του διαζυγίου και η καριέρα του να είχε ιλιγγιώδη κάθοδο, όμως η Άνν ήταν το άτομο που ουσιαστικά έδωσε στον Ερρίκο ένα στοιχείο για τη λύση του προβλήματός τους. Έτσι λοιπόν, του χάρισε ένα βιβλίο του γλωσσολόγου Γουίλιαμ Τάιντειλ με τίτλο ”Η υπακουή ενός Χριστιανού”. Ο συγγραφέας υποστήριζε ότι την υπέρτατη εξουσία δεν είχε ο Πάπας, αλλά τα λόγια του Θεού που κατοχυρώνονται στη Βίβλο. Ο Ερρίκος αψήφησε τα λεγόμενά του και το 1531, έδιωξε την Αικατερίνη από την αυλή.

Το ερωτευμένο ζευγάρι ενώθηκε με τα δεσμά του γάμου τον Ιανουάριο του 1533 παρά τη θέληση του Πάπα και στάθηκε αφορμή για την απόσχιση της αγγλικανικής εκκλησίας. Κάπου εδώ να αναφέρουμε πως ο Ερρίκος ήταν δίγαμος, καθώς ο γάμος του με την Αικατερίνη λύθηκε το Μάιο.

Η Άνν στέφθηκε βασίλισσα στο Αβαείο του Ουέστμινστερ την 1η Ιουνίου και στις 7 Σεπτεμβρίου 1533, έφερε στο κόσμο το πρώτο τους παιδί. Η νεογέννητη κόρη τους ονομάστηκε Ελισάβετ Α’.

Μεταρρυθμίσεις στην Αγγλία

Τον επόμενο χρόνο, ο Ερρίκος ήρθε σε ρήξη με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, θέτοντας τον εαυτό του ως τη κεφαλή της αγγλικανικής Εκκλησίας. Αυτή η απόφαση προκάλεσε θρησκευτική και πολιτική αναταραχή στο βρετανικό λαό.

Η νέα βασίλισσα υποστήριξε με θέρμη τις νέες θρησκευτικές και πολιτικές απόψεις του συζύγου της, ενώ μια ομάδα δυναμικών αυλικών στάθηκε επάξια σα σύμμαχος τους, μεταξύ των οποίων ο δικηγόρος και πολιτικός Τόμας Κρόμγουελ και ο Αρχιεπίσκοπος του Κάντερμπερυ, Τόμας Κράνμερ. Η Άνν προσπάθησε να πείσει τον Μάθιου Πάρκερ, έναν προτεστάντη μεταρρυθμιστή, να υπηρετήσει ως εφημέριος της. Σε επιστολή της προς τον Κρόμγουελ, εκλιπαρούσε για την υποστήριξη ενός Άγγλου επιχειρηματία που είχε συμβάλει στη διάδοση της Καινής Διαθήκης.

Η πορεία προς τη πτώση

Το βασιλικό ζεύγος δεν κατάφερε να αποκτήσει άλλους απογόνους. Οι δυο αποβολές της Άνν έκαναν τον Ερρίκο να αναρωτηθεί αν είχε κάνει ακόμη μια φορά τη σωστή επιλογή συζύγου. Όπως φαίνεται, η παθιασμένη και γεμάτη προσδοκίες σχέση τους πέρασε στο στάδιο των εντάσεων.

Στη πορεία, η βασίλισσα απέκτησε αρκετούς εχθρούς. Πιο συγκεκριμένα:

– Μια νέα και πολλά υποσχόμενη συμμαχία με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ναυάγησε επειδή ο αυτοκράτορας Κάρολος Ε’ αρνήθηκε να επικυρώσει τον γάμο του ζευγαριού.

-Συγκεντρώθηκαν εχθρικές φατρίες με επικεφαλής όλους τους αυλικούς που έχασαν την επιρροή τους κατά τη διάρκεια της αλλαγής του καθεστώτος της.

-Η Άνν ήρθε σε ρήξη με το Κρόμγουελ, ο οποίος είχε φροντίσει τα έσοδα από την πώληση της μοναστηριακής περιουσίας να καταλήξουν στα βασιλικά ταμεία, αντί να διατεθούν για φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Τον Απρίλιο του 1536, ο Τόμας Κρόμγουελ εξαπέλυσε κατηγορίες εναντίον της για μοιχεία, μαγεία, αιμομιξία και προδοσία. Η Άνν συνελήφθη στις 2 Μαΐου και τέθηκε υπό κράτηση στο Πύργο του Λονδίνου, όπου κρίθηκε ομόφωνα ένοχη και καταδικάστηκε σε φυλάκιση.

Εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό στο βασιλικό ανάκτορο Tower Green στις 19 Μαΐου του ιδίου έτους και στο θρόνο τη διαδέχτηκε η μέχρι τότε κυρία επί των τιμών της, Τζέιν Σίμουρ, έντεκα μέρες μετά το θάνατο της.

Μια φρικτή στιγμή. Μια προσωπική ήττα. Μια δικαίωση την οποία λαχταρούσε και πάλεψε μέχρι το τέλος της ζωής της, αλλά οι ιθύνοντες δεν της έδωσαν ποτέ. Με τα γεγονότα, άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμα της και ίσως μόνο έτσι θα τη θυμούνται οι περισσότεροι…

Πηγές φωτογραφιών: Wikipedia commons | Wikipedia | History maps | Retro tableaux | British vogue | Britannica | Historic UK | Library of Congress | Maidens and manuscripts | Daily express | World history | H for history | Yale news

Εξώφυλλο: Tatler