“Mister bully, I’m flesh and blood…accept me please”

H 6^η Μαρτίου έχει καθιερωθεί ως Πανελλήνια σχολική ημέρα κατά του σχολικού εκφοβισμού, μιας μάστιγας που δυστυχώς έχει λάβει τεράστιες διαστάσεις εδώ κι αρκετά χρόνια σε σχολεία τόσο του εξωτερικού και άλλο τόσο της χώρας μας.

Με αφορμή αυτή την ημέρα, θα αφιερώσω λίγο από τον ελεύθερο μου χρόνο για να μοιραστώ κάποια πράγματα μαζί σας γι’ αυτό το φαινόμενο, με στόχο την ευαισθητοποίηση γονιών, μαθητών, αλλά και εκπαιδευτικών.

Ας ξεκινήσουμε, αναφέροντας τον πυρήνα του κειμένου… τα είδη του εκφοβισμού:

• Σωματικός: Φυσικός τραυματισμός ή απειλή τραυματισμού προς κάποιον. Εκδηλώνεται με σπρωξίματα, σκουντήματα, αγκωνιές, γροθιές και κλοτσιές, τρικλοποδιές, χτυπήματα με αντικείμενα, τσιμπήματα και δαγκωνιές, περιορισμό του άλλου μέσω σωματικών πρακτικών.

• Λεκτικός: Συστηματική χρησιμοποίηση υβριστικών εκφράσεων, φραστικών επιθέσεων, προσβολών και απειλών, αγενών σχολίων και ειρωνείας, χρήση παρατσουκλιών.

• Εκφοβισμός με εκβιασμό: Εκούσια απόσπαση χρημάτων ή προσωπικών αντικειμένων, η οποία συνοδεύεται από απειλές ή και τον εξαναγκασμό σε αντικοινωνικές πράξεις.

• Έμμεσος ή κοινωνικός: Προσπάθεια για κοινωνική απομόνωση ή αγνόηση ατόμου, για άσκηση επιρροής στην ομάδα των συνομηλίκων ώστε να αισθανθούν αντιπάθεια για κάποιο συγκεκριμένο συμμαθητή τους, διάδοση κακόβουλων φημών και ψευδών.

• Ηλεκτρονικός: Αποστολή απειλητικού ή υβριστικού υλικού μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, των υπηρεσιών MMS και SMS που παρέχουν τα κινητά τηλέφωνα και των διαδικτυακών τόπων κοινωνικής δικτύωσης, χρήση ή παραποίηση των προσωπικών δεδομένων κάποιου ατόμου, αποκλεισμός του από μια δικτυακή ομάδα, κλήσεις στο κινητό του από άγνωστο νούμερο.

• Ρατσιστικός: Διάδοση αρνητικών σχολίων εξαιτίας της καταγωγής, της κοινωνικής τάξης, της οικονομικής κατάστασης, της διαφορετικότητας.

• Σεξουαλικός: Υβριστικά σχόλια, σκίτσα και γκράφιτι με σεξουαλικό περιεχόμενο, ανήθικες χειρονομίες, ανεπιθύμητο άγγιγμα, μέχρι και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις.

• 

• 

• 

• 

Γιατί τα παιδιά – θύματα σιωπούν;

• Ο εκφοβισμός καλλιεργεί το αίσθημα της δειλίας
• Αναπτύσσεται φόβος αντίδρασης προς το πρόσωπο του θύτη
• Επιλέγουν να το χειριστούν μόνα τους τη κατάσταση, δοκιμάζοντας τις δυνάμεις τους
• Φοβούνται πως κάποιος θα τους καταλάβει και θα τους αντιμετωπίσουν ως ‘’ κακούς’’ της υπόθεσης.

Πώς θα καταλάβουμε αν ένα παιδί έχει μπλεχτεί στα δίχτυα του σχολικού εκφοβισμού;

• Αλλαγή στη στάση του προς το σχολείο και στη συμπεριφορά ( άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση )
• Ψυχοσωματικά συμπτώματα
• Κυκλοθυμική συμπεριφορά
• Απόσυρση από τον κοινωνικό περίγυρο και την οικογένεια
• Αυτοκαταστροφικές συνήθειες ( διατροφικές διαταραχές )
• Αναίτια νευρικότητα

Ποιοι είναι οι τρόποι πρόληψης;

Οι θύτες επιλέγουν ως θύματα ‘’εύθραυστα’’ παιδιά , που ξέρουν ότι είναι πιο αδύναμα από αυτoύς . Συνεπώς, τα θύματα θα πρέπει:

• Να απευθυνθούν σ’ έναν ενήλικα της δικής τους εμπιστοσύνης
• Να αποφεύγουν την εμπλοκή σε καταστάσεις, που είναι ευάλωτες σε εκφοβισμό

Ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου;

• Ενημέρωση παιδιών και ανάπτυξη κοινωνικής αλληλεγγύης : Ενημέρωση των παιδιών για τις συνέπειες αυτών τόσο για τους θύτες όσο και για τα θύματα . Ανάπτυξη του σεβασμού τόσο προς την προσωπικότητα των συμμαθητών τους και της κοινωνικής αλληλεγγύης μέσα από ταινίες, βιωματικές ασκήσεις και ρόλους.
• Να ‘’ κατασκευαστεί ‘’ ένα προστατευτικό σχολικό περιβάλλον : Οι δάσκαλοι θα πρέπει να είναι δίκαιοι προς όλους τους μαθητές και να διδάξουν στα παιδιά την έννοια της ενσυναίσθησης , του θάρρους , της πρωτοβουλίας , των δικαιωμάτων και της ανάληψης των ευθυνών , δημιουργώντας ένα ασφαλές πλαίσιο έκφρασης.
• Αποτροπή βίαιης, επιθετικής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς.

Οι γονείς θα πρέπει:

• Να αποφεύγουν τις συγκρουσιακές σχέσεις
• Να είναι προστατευτικοί και ΟΧΙ υπερ-προστατευτικοί
• Να είναι αρκετά καλοί ακροατές

Κι επειδή η μουσική είναι το καλύτερο καταφύγιο για να ‘’χαθούμε ‘’, ετοίμασα ένα playlist, το οποίο περιέχει ορισμένα τραγούδια, που θα σας ενδυναμώσουν . Μέσα σ’ αυτό, υπάρχουν κάποιοι καλλιτέχνες, οι οποίοι έχουν εκφοβηθεί (Taylor Swift, Lady Gaga, Selena Gomez, Demi Lovato, ο Chester Bennington των Linkin Park, o Faydee και άλλοι πολλοί).

Επίσης, σας παροτρύνω να παρακολουθήσετε τέσσερις ενδιαφέρουσες ομιλίες από το κανάλι TED:

Κάπου εδώ θα ήθελα να μοιραστώ μαζί μ’ εσάς που έχετε βιώσει/ βιώνετε σχολικό εκφοβισμό , αλλά και με τους υπόλοιπους αναγνώστες μας ,ένα μικρό απόσπασμα από ένα κείμενο που είχα γράψει στην εφηβική μου ηλικία (κάτι που κάνω πολύ σπάνια) . Μπορείτε να το εκλάβετε ως ένα ηχηρό και αισιόδοξο μήνυμα:

Mικρέ μου εαυτέ, σε παρακαλώ… μη κλαις !
Το γέλιο σου είναι απαραίτητο και το χαμόγελο σου , το ομορφότερο θέαμα.
Μην αφήσεις άλλο τη βροχή των δακρύων να κρύψει το πρόσωπο σου.
Μην αφήσεις κανέναν άνεμο να αφαιρέσει τη βροντερή φωνή , που τόσο καιρό έχεις θαμμένη μέσα σου.
Μην ακούς τα φαρμακερά τους λόγια, ούτε τα ζηλόφθονα ψέματα τους.
Σκούπισε τα δάκρυα σου και …ψηλά το κεφάλι !
Να θυμάσαι ότι κάποια στιγμή θα φτάσεις στη κορυφή!
Μην αφήσεις τους σχολικούς σου δαίμονες να νικήσουν!
Είσαι πολύ πιο δυνατή από αυτούς !

Τέλος, θέλω να πω ένα γιγαντιαίο ‘’ευχαριστώ’’ στις εξαίρετες συναδέλφους μου, Άννα Μαρία και στην Μαίρη για την πολύτιμη βοήθεια τους , αλλά και σε όλη την ομάδα που αγκάλιασε ακόμη μια φορά αυτή την ιδέα!

Πηγή πληροφοριών για τα είδη του σχολικού εκφοβισμού

Πηγές φωτογραφιών : 1, 2, 3, 4