Η Μαρίνα Παντελάκη στο Sociall.gr: «Πόσοι θάνατοι, πόλεμοι γίνονται στις μέρες μας για να “σωθεί” η ανθρωπότηταꓼ»

Η Μαρίνα Παντελάκη τα τελευταία 6 χρόνια έχει εισέλθει δυναμικά στο καλλιτεχνικό στερέωμα με προσεκτικές επιλογές έργων που είτε αφορούν σπαρακτικές αληθινές ιστορίες, είτε μεγάλα έργα του παγκόσμιου θεατρικού ρεπερτορίου είτε – όπως στην προκειμένη περίπτωση – μια εμβληματική ποιητική συλλογή του Γιάννη Ρίτσου που μεταφέρεται επί σκηνής.

Ο “Αγαμέμνων“, που ανεβαίνει στο Θέατρο Άλμα – Β’ Σκηνή σε σκηνοθεσία Δημήτρη Γεωργαλά, είναι ένα έργο που μιλάει για το θάνατο, τη φθορά του σώματος, το υπαρξιακό κενό και την κατολίσθηση των αξιών.

Η ηθοποιός Μαρίνα Παντελάκη, που πρωταγωνιστεί στην παράσταση, μίλησε στο Sociall.gr για το έργο που ξεκίνησε το ταξίδι του από την Πάτρα και δεν παρέλειψε να αναφερθεί σε αυτό που όλοι ξέρουμε, ότι κάποια έργα, δυστυχώς, παραμένουν επίκαιρα μέχρι σήμερα. Η “δίψα για εξουσία, οι ανθρωποκτονίες, τα μίση και οι τραγικές συγκρούσεις ανάμεσα σε ανθρώπους που μέσα τους κυλά το ίδιο αίμα”, φέρνουν στο σήμερα αυτό το έργο και κάνουν αυτή την παράσταση ένα must-see προκειμένου να προβληματιστούμε για όσα μας συμβαίνουν και να προχωρήσουμε επιτέλους σε λύσεις. Όλα αυτά δοσμένα από δυο πολύ ικανούς ηθοποιούς, τη Μαρίνα Παντελάκη και τον Γεράσιμο Σοφιανό.

Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε στην ερμηνεία των ρόλων;

Στον Αγαμέμνονα του Ρίτσου υποδύομαι την Κλυταιμνήστρα. Είμαι αυτή που τον υποδέχεται όταν μπαίνει στο παλάτι μετά τα δέκα χρόνια απουσίας του. Στην Κλυταιμνήστρα ο ήρωας καταθέτει μια ειλικρινή εκ βαθέων εξομολόγηση, πριν η ίδια τον οδηγήσει στο αιμάτινο λουτρό. Καθ’ όλη τη διάρκεια τον παρακολουθεί σιωπηλή. Είναι ως επί των πλείστων βουβό πρόσωπο και αυτό έχει μια μαγεία και μια δυσκολία ταυτόχρονα. Να βλέπεις πως κλιμακώνεται αυτή η βασανιστική σιωπή για να φτάσει στον φόνο. Ο Ρίτσος μέσα από αυτή την διαδικασία της σιωπής της, δείχνει την ανθρώπινη και τρωτή υπόστασή της, καθώς την βλέπουμε να λυγίζει σε κάποια σημεία του ποιήματος. Σαν βουβό πρόσωπο, δίνει μια άλλη νότα και μια άλλη διάσταση στα πράγματα καθώς είναι αυτό που υποκινεί την εξομολόγηση του Αγαμέμνονα και δημιουργεί την ανάγκη για επικοινωνία μέσω αντιδράσεων ή και μέσω της αδιαφορίας πολλές φορές και κάνει τον μυθικό αυτό ηγέτη να αποκαλύπτει τις πτυχές της ψυχολογικής του κατάστασης.

Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον σκηνοθέτη Δημήτρη Γεωργαλά;

Με το Δημήτρη γνωριζόμαστε πια 3 χρόνια. Είναι ένας γλυκύτατος άνθρωπος με πολλή υπομονή και πολλή όρεξη για δουλειά. Έχει όραμα και μια αισθητική που σε συνεπαίρνει. Όλο αυτό το διάστημα έχουμε δεθεί πάρα πολύ και έχουμε περάσει όμορφες, δυνατές στιγμές. Στιγμές δημιουργίας, αγωνίας, άγχους, απογοητεύσεων, προβληματισμών,  συγκινήσεων αλλά και γέλιου. Το βασικό είναι ότι λειτουργούμε όλοι μας με βάση το ομαδικό πνεύμα, σεβασμό και ειλικρίνεια. Γι’ αυτό και όλο μας το δημιουργικό ταξίδι, η διαδικασία των δοκιμών βασίστηκε στην ομαδική δουλειά. Με ανοιχτή διάθεση ερευνήσαμε τον ποιητική κόσμο του Αγαμέμνονα και ομολογώ πως μας εξέλιξε σε πολλά επίπεδα. Αυτό που μένει, εκτός από ένα πολύ ωραίο αποτέλεσμα που μας ικανοποιεί στο έπακρο, είναι οι άνθρωποι. Εύχομαι να σμίγουν οι δρόμοι μας ξανά και ξανά και να περπατήσουμε κι άλλα μονοπάτια μαζί. 

Ποιες ήταν οι εντυπώσεις του κόσμου στην Πάτρα;

Τα σχόλια του κόσμου ήταν κάτι παραπάνω από θετικά. Το κοινό της Πάτρας ήταν πολύ θερμό και μας αγκάλιασε. Υπήρξαν άνθρωποι που την είδαν δυο φορές, μόνο και μόνο για να αποτυπώσουν λεπτομέρειες και να συγκρατήσουν κάτι παραπάνω από τον λόγο του Ρίτσου. Οι επαρχιακές πόλεις πολλές φορές με έχουν εντυπωσιάσει με την προσέλευσή τους στα θέατρα, κάτι που καταλαβαίνω ότι τους λείπει πολύ, αλλά και το πόσο επιβραβεύουν τις καλές, προσεγμένες δουλειές.

Κάποιες φιλοδοξίες μας μπορεί να τις πληρώσουμε ή εκ των υστέρων να καταλάβουμε πως δεν είχαν κανένα απολύτως νόημα. Είτε σε προσωπικό, είτε σε κοινωνικό επίπεδο.

Ποιες δικές σας αγωνίες ξυπνάει ο Αγαμέμνων με τα λόγια του;

Από τους πρώτους κιόλας στίχους του μονολόγου, ο Αγαμέμνονας μιλάει για το φορτίο της εξουσίας και των λανθασμένων επιλογών. Όλο αυτό τον έχει λυγίσει και δεν διστάζει να παραδεχτεί πως «το βάρος που σηκώνουμε όλοι μας, πιο μεγάλο από το μπόι μας», κυρίως εξαιτίας της αναίτιας θυσίας τόσων ανθρώπινων ζωών. Αναρωτιέται, επίσης, πώς γίνεται να θυσιάσει έναν άνθρωπο για λίγο ούριο άνεμο. Η ανθρώπινη ζωή τίθεται στο βωμό της σκοπιμότητας και αυτόματα σε κάνει να αναρωτιέσαι αν η θυσία υπηρετεί το γενικό καλό ή ικανοποιεί τη ματαιοδοξία του εκάστοτε άπληστου άρχοντα. Πόσοι θάνατοι, πόλεμοι γίνονται στις μέρες μας προκειμένου να «σωθεί» η ανθρωπότηταꓼ Πόσοι «άρχοντες» αποφασίζουν ποιος θα ζήσει και ποιος θα πεθάνει προκειμένου να εξασφαλιστεί και να αποκατασταθεί η ευημερία σε παγκόσμιο και όχι μόνο επίπεδοꓼ Ο θάνατος, η φθορά του σώματος, το υπαρξιακό κενό, η κατολίσθηση των αξιών αποτελούν κεντρικούς θεματικούς άξονες του ποιήματος. Όλα αυτά με κάνουν και εμένα να αναρωτιέμαι για το εφήμερο της ύπαρξής μας ή για την ματαιότητα κάποιων πραγμάτων και επιλογών μας. Πολλά από αυτά που συμβαίνουν στις μέρες μας με κάνουν να συνειδητοποιώ πως κάποιες φιλοδοξίες μας μπορεί να τις πληρώσουμε ή εκ των υστέρων να καταλάβουμε πως δεν είχαν κανένα απολύτως νόημα, είτε σε προσωπικό, είτε σε κοινωνικό επίπεδο.

“Πώς αφήσαμε τις ώρες μας και χαθήκαν, πασχίζοντας ανόητα να εξασφαλίσουμε μια θέση στην αντίληψη των άλλων;”

Ποιο σημείο του έργου σας συγκινεί περισσότερο;

«Πώς αφήσαμε τις ώρες μας και χαθήκαν, πασχίζοντας ανόητα να εξασφαλίσουμε μια θέση στην αντίληψη των άλλων; Ούτε ένα δικό μας δευτερόλεπτο, μέσα σε τόσα μεγάλα καλοκαίρια, να δούμε τον ίσκιο ενός πουλιού πάνω στα στάχυα — μια μικρή τριήρης σε μια πάγχρυση θάλασσα· — μπορεί μ’ αυτήν ν’ αρμενίζαμε για έπαθλα σιωπηλά, για κατακτήσεις πιο ένδοξες. Δεν αρμενίσαμε.»

Βαθύς υπαρξιακός προβληματισμός του Αγαμέμνονα, αλλά και δικός μου – κι ας μην έχει έρθει η ώρα του δικού μου απολογισμού – πως δεν ζήσαμε αληθινά σημαντικές στιγμές, πως σπαταλήσαμε άσκοπα τον χρόνο μόνο και μόνο για να αναδειχθούμε στην αντίληψη των άλλων. Ένας καημός και ένας αναστεναγμός για όσα χάθηκαν οριστικά, για όλες τις υποσχέσεις που δώσαμε στους εαυτούς ή στους άλλους και δεν εκπληρώσαμε.

Διάσημοι καλλιτέχνες «παρενοχλούν» συναδέλφους και ξεφεύγουν.

Η εξουσία διαφθείρει;

Απόλυτα. Η ιστορία αυτό έχει δείξει. Ο άνθρωπος που ανεβαίνει στην εξουσία, κάνει κατάχρηση εξουσίας, απειλεί, εκφοβίζει και αντιμετωπίζει τον λαό σαν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Όλοι όσοι ανεβαίνουν ζητούν όλο και περισσότερα μέσω υψηλών φορολογιών, ενώ διαβρώνουν τις ελευθερίες μας. Έχουν ανήθικες συμπεριφορές, ναρκισσιστικές τάσεις και διαταραγμένες προσωπικότητες. Τα παραδείγματα γύρω μας είναι καθημερινά. Αστυνομικός πυροβολεί άοπλο πολίτη και μένει ατιμώρητος. Κυβερνητική υπηρεσία κατασκοπεύει επικοινωνίες πολιτών και άκρα του τάφου σιωπή. Διάσημοι καλλιτέχνες «παρενοχλούν» συναδέλφους και ξεφεύγουν. Αντί να μιλάμε για ακεραιότητα, αξιοπιστία, εμπιστοσύνη δυστυχώς μιλάμε για όλα τα παραπάνω.

Πώς πιστεύετε ότι θα μπορούσε να μιλήσει αυτό το έργο στο σήμερα;

Με βάση όλα τα παραπάνω, βλέπουμε ότι ο Ρίτσος θέτει ερωτήματα άκρως επίκαιρα και σύγχρονα, όσον αφορά την ανθρώπινη κοινωνία και φύση. Δίψα για εξουσία, ανθρωποκτονίες, μίση και τραγικές συγκρούσεις ανάμεσα σε ανθρώπους που μέσα τους κυλά το ίδιο αίμα. Μέσα από τον Αγαμέμνονα αναλαμβάνει να γνωστοποιήσει και να επικοινωνήσει όλα τα βάρη από τα αναπάντητα ερωτήματα που έχουν απασχολήσει τον σύγχρονο άνθρωπο. Το φορτίο της εξουσίας και των λανθασμένων επιλογών μπορεί να λυγίσει τον καθένα. Οι ήρωες σε όλες τις εποχές – πόσο μάλλον σήμερα – δεν είναι άλλοι, παρά οι άνθρωποι που αγωνιούν για τα εφήμερα ζητήματα της καθημερινότητάς τους.

Ο άνθρωπος που πάσχει δεν μιλάει ποιητικά εν γνώση του, αλλά η συνθήκη που ζει τον κάνει να μιλάει με αυτόν τον τρόπο.

Τι σημαίνει για εσάς να έρχεστε σε επαφή με αυτό το θεατρικό ρεπερτόριο;

Το να μπορέσουμε να κερδίσουμε το στοίχημα και η ρεαλιστική ερμηνευτική προσέγγιση να συνυπάρξει αρμονικά με τον ποιητικό λόγο, φωτίζοντας με τον τρόπο αυτό περισσότερες διαστάσεις του ποιητικού λόγου, χωρίς να αποκλείει τη διάσταση του ενός στοιχείου έναντι του άλλου. Έγινε προσπάθεια η ποίηση να δοθεί από την όψη της παράστασης, ενώ ο λόγος να εκφέρεται άμεσα και όχι με λυρικότητα. Ο άνθρωπος που πάσχει δεν μιλάει ποιητικά εν γνώση του, αλλά η συνθήκη που ζει τον κάνει να μιλάει με αυτόν τον τρόπο. Συνεπώς, ο ηθοποιός καλείται να αρθρώσει το λόγο με τη μεγαλύτερη δυνατή αλήθεια και αμεσότητα, χωρίς να υπερτονίσει την ποίηση του κειμένου. Ο λόγος να γίνει βιωματικός και προφορικός. Σε αυτό έγκειται η δυσκολία αλλά και η πρόκληση. Σε ένα έργο πρόζας αυτό είναι εύκολο και αναμενόμενο, αφού ο ηθοποιός μπορεί να βρει ένα λόγο να ενσαρκώσει τα λόγια του. Ένα ποιητικό κείμενο όμως απαιτεί βαθύτερη μελέτη για να κατανοηθούν οι έννοιες και μετά να βρεθεί το κίνητρο που θα ενεργοποιήσει τον ήρωα να εκφραστεί.  

INFO
Κάθε Παρασκευή (9 μ.μ.), Σάββατο (9 μ.μ.) και Κυριακή (7 μ.μ.) στο Θέατρο Άλμα (Ακομινάτου 15, Αθήνα).
Εισιτήρια: TicketServices

Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Γεωργαλάς
Σκηνικά – Kοστούμια: Δημήτρης Ντάσιος
Σχεδιασμός Φωτισμών:  Ευσταθία Δρακονταειδή
Βοηθός σκηνοθέτη:  Νίκος Τσιμάρας
Επικοινωνία: Τζίνα Φουντουλάκη
Φωτογραφίες: Chris Tourlakis, Γιώργος Στυλιανός
Δημιουργικό: Αναστάσιος Σωτηρίου
Video trailer: Μιχάλης Μαυρομούστακος
Παραγωγή: EYESIN ΙΚΕ
Ερμηνείες: Γεράσιμος Σοφιανός,  Μαρίνα Παντελάκη