Νίκος Δερτιλής: “Δεν επιτρέπω να με εξουσιάζουν αλλά ούτε και να εξουσιάζω”

Ένας καλλιτέχνης με καθαρή σκέψη και ευθύ λόγο. Στην καλλιτεχνική του πορεία έχει καταφέρει μέσα από προσεκτικές επιλογές να πειραματιστεί, να εξελιχθεί, να ενσαρκώσει ρόλους του κλασικού ρεπερτορίου, να έρθει σε επαφή με μεγάλα κείμενα. Όπως θα μας πει και ο ίδιος, “τα κλασικά έργα είναι ανεξάντλητα. Μπορείς να τα παίζεις για καιρό και συνέχεια να ανακαλύπτεις καινούργια πράγματα”.

Στην τηλεόραση τον είδαμε πρόσφατα στην πετυχημένη σειρά του Mega, “Μαύρο Ρόδο”, στον ρόλο του Ζαμάφτα. Στο θέατρο θα τον βρείτε να ερμηνεύει αυτό το διάστημα τον δικαστή Μπρακ στην “Έντα Γκάμπλερ” του Ίψεν (Θέατρο Bios).

Το έργο αυτό αναγνωρίζεται ως ένα κλασικό έργο του ρεαλισμού, του θεάτρου του δέκατου ένατου αιώνα και της παγκόσμιας δραματουργίας. Έχει συγκεντρώσει ανά τους αιώνες πολύ μεγάλο ενδιαφέρον κυρίως για την ψυχοσύνθεση της ηρωίδας αλλά και το ενδιαφέρον του συγγραφέα στην αποτύπωση του ψυχισμού. Για κανένα άλλο έργο του Ίψεν δεν έχουν διασωθεί τόσες προκαταρκτικές σημειώσεις του συγγραφέα όσες για την Έντα Γκάμπλερ. Άλλωστε. ο Ίψεν ενδιαφερόταν για την τότε πρώιμη επιστήμη της ψυχικής ασθένειας και δεν κατανοούσε πλήρως τα πρότυπα της εποχής του.

Ο Νίκος Δερτιλής μίλησε στο Sociall.gr για τον ρόλο του στη θεατρική παράσταση, τις προεκτάσεις του έργου στο σήμερα, τη συνεργασία του με ανθρώπους που εκτιμά και όσα του ανοίγουν τους ορίζοντες του όταν δεν είναι πάνω στο θεατρικό σανίδι.  

Τι είναι αυτό που σας γοητεύει στα έργα του Ίψεν;

Αυτό που με γοητεύει στον Ίψεν είναι ότι τα έργα του είναι ανεξάντλητα αλλά πολύ καλά καμουφλαρισμένα. Με μια πρώτη και με μια δεύτερη μάτια, τα έργα του μπορεί να φανούν ότι δεν αφορούν και τόσο τον αιώνα μας. Αν όμως τα κοιτάξεις καλύτερα, εκεί που νόμιζες ότι τα ξέρεις, ξαφνικά ανακαλύπτεις πράγματα που ούτε τα είχες φανταστεί.

Πού οδηγούμαστε όταν στον τρόπο που σχετιζόμαστε το συμφέρον είναι πάνω απ’όλα;

Σε ποιον βαθμό μας αγγίζει σήμερα η «Έντα Γκάμπλερ»;

Νομίζω σε πολλά. Αν με ρωτάς ποιο είναι για μένα το πιο σημαντικό, θα σου πω η υποκρισία, η άρνηση και η αυταπάτη. Οι άνθρωποι πολλές φορές έρχονται αντιμέτωποι με καταναγκαστικές και απρόσμενες πράξεις τους, ενώ στην αλήθεια έφτασαν εκεί σαν να είχαν σχεδιάσει να δράσουν με αυτόν τον τρόπο. Η εξαπάτηση λοιπόν του ίδιου μας του εαυτού και έπειτα και των γύρω μας. Πού οδηγούμαστε όταν στον τρόπο που σχετιζόμαστε το συμφέρον είναι πάνω απ’όλα;

Τι είναι αυτό που κάνει ξεχωριστό στα μάτια σας τον κ. Γεωργαλά και έχετε χτίσει αυτή τη μακρόχρονη συνεργασία;

Ο Δημήτρης είναι ένας άνθρωπος με βαθιά κατανόηση για την ανθρώπινη ύπαρξη. Κατανοεί και συμπονά τους ανθρώπους αλλά και τους ηθοποιούς του. Έχει μεγάλη αγάπη για το τι περιβάλει το έργο με το οποίο καταπιάνεται και στοχεύει πάντα στην ουσία. Αφουγκράζεται, μυρίζει, ξέρει να ακούει και έχει το θάρρος να μένει πάντα ανοιχτός, είναι έτοιμος να αμφισβητήσει ακόμα και την καλύτερή του ιδέα αν χρειαστεί και αυτό θέλει μεγάλο θάρρος. Έχει να δώσει πολλά ως σκηνοθέτης στο Ελληνικό θέατρο.

Μου ήταν αδύνατον να χωρέσω στο μυαλό μου πως υπάρχει ένας τέτοιος χαρακτήρας.

Ο ρόλος του δικαστή Μπρακ είναι ένας σκληρός και σκοτεινός ρόλος. Τι προκλήσεις συναντήσατε στην ενσάρκωση του;

Ο δικαστής Μπρακ είναι ένας ρόλος που το μόνο «θετικό» που μπορείς να βρεις είναι πως δεν τρέφει αυταπάτες για αυτό που είναι. Είναι ένας απόλυτα αρνητικός ήρωας και το ξέρει. Είναι απόλυτα παραδομένος στο «σκοτάδι» και πιστεύει πως μόνο αυτό υπάρχει στον άνθρωπο (εξουσία, ηδονές, χρήμα, συμφέρον, υποταγή) και όποιος πιστεύει σε κάτι άλλο, θεωρεί πως είναι σε πλάνη. Αυτό ήταν πέρα από τη δίκη μου κατανόηση. Πιστεύω πως ο κάθε άνθρωπος έχει και κάποιες καλές πλευρές, έστω ελάχιστες. Μου ήταν αδύνατον να χωρέσω στο μυαλό μου πως υπάρχει ένας τέτοιος χαρακτήρας. Υπάρχει δεν υπάρχει όμως, έπρεπε να τον δημιουργήσω. Αυτό ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία αλλά και πρόκληση.

Σχέσεις συμφέροντος, εξουσία, εγωκεντρισμός. Ποιο από τα νοήματα του έργου είναι αυτό που σας ενοχλεί περισσότερο στο σήμερα και πώς θα μπορούσε να αλλάξει αυτό;

Η εξουσία του δυνατού μπορεί να με βγάλει απ’τα ρούχα μου. Πραγματικά δεν έχω ιδέα για το πώς θα μπορούμε να αλλάξει αυτό. Τόσες χιλιάδες χρόνια και δεν έχει αλλάξει, απλά αλλάζει μορφές και τρόπους που εκδηλώνεται. Το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να μην το επιτρέπω στη ζωή μου. Ούτε να με εξουσιάζουν αλλά και ούτε να εξουσιάζω. Νομίζω πως τα καταφέρνω καλά και με το ένα και με το άλλο.

Γενικά δεν νομίζω πως είμαι άνθρωπος που μαθαίνω με τον εύκολο τρόπο.

Υπάρχουν ρόλοι στη ζωή σας που άλλαξαν τελείως την οπτική σας ως άνθρωπο;

Όχι. Αυτά που άλλαξαν τελείως την οπτική μου και με μετατόπισαν ήταν τα δυνατά χαστούκια που έφαγα από τη ζωή και ήταν μπόλικα και δυνατά. Γενικά δεν νομίζω πως είμαι άνθρωπος που μαθαίνω με τον εύκολο τρόπο. Μακάρι να άλλαζα από τους ρόλους. Η ζωή μου θα ήταν αρκετά πιο ανώδυνη.

Απολαμβάνετε περισσότερο να ασχολείστε θεατρικά με κλασικά έργα;

Όλα τα έργα έχουν τη δική τους ξεχωριστή μαγεία. Τα κλασικά είναι ανεξάντλητα. Μπορείς να τα παίζεις για καιρό και συνέχεια να ανακαλύπτεις καινούργια πράγματα.

Όταν δεν ασχολείστε με το Θέατρο και την Τέχνη τι είναι αυτό που σας κάνει να ανοίγετε τους ορίζοντες σας;

Η ζωή γενικά. Όταν καταφέρνω να ζω στο τώρα και να μπορώ να βιώνω τα πράγματα με όλη μου την ύπαρξη. Τότε το κάθε τι μπορεί να μου αποκαλύψει πολλά. Όταν μπαίνω στο πριν, στο μετά, σε φόβους πραγματικούς ή φανταστικούς, σε προβολές, σε μνησικακίες κ.α. τότε και στη μεγαλύτερη θέα να είμαι μπροστά… τσάμπα καίει η λάμπα.

Έντα Γκάμπλερ στο Θέατρο BIOS (Πειραιώς 84/ Αθήνα)

Συντελεστές:
Μετάφραση-Διασκευή-Σκηνοθεσία: Δημήτρης Γεωργαλάς
Κοστούμια: Δημήτρης Ντάσιος
Σκηνικό-Φωτισμοί: Βασίλης Αποστολάτος
Επιμέλεια δραματουργικής κίνησης: Φαίδρα Σούτου
Βοηθός σκηνοθέτη: Αλέξανδρος Μαράκης – Μπούρκας
Μουσική παράστασης : DNA (Αλέξανδρος Χρηστάρας, Μιχάλης Νιβολιανίτης)
Φωτογραφίες παράστασης : Αγγελική Κοκκοβέ
Φωτογραφίες promo : Αριάδνη Παπαπαναγιώτου
Make up artist : Ξένια Κουκά
Hair stylist : Ελεάνα Ντίνου
Επικοινωνία: Τζίνα Φουντουλάκη

Ερμηνευτές:
Έντα Γκάμπλερ: Τζούλη Σούμα
Γιόργκεν Τέσμαν: Δημήτρης Γεωργαλάς
Τέα Έλβστετ: Μαργαρίτα Βαρλάμου
Έιλερτ Λέβμποργκ: Βαγγέλης Παπαδάκης
Τζούλια Τέσμαν: Λένα Φραγκούλη
Δικαστής Μπρακ: Νίκος Δερτιλής

BIOS
Τηλ. : 210 3425335
Από 23 Φεβρουαρίου έως 9 Απριλίου
Κάθε Πέμπτη, Παρασκευή , Σάββατο στις 21.00 και Κυριακή στις 20.00
Διάρκεια παράστασης : 1.40 Προπώληση στο viva.gr και στο ταμείο του θεάτρου

Τιμές εισιτηρίων:
16 € γενική είσοδος
12 € φοιτητικό, ανέργων
5 € ατέλεια ηθοποιών (μόνο στο ταμείο του θεάτρου)