Το βιβλίο του Καναδού συγγραφέα που γράφτηκε το 2005, θα μπορούσε να είχε γραφτεί το 2021 στον απόηχο του Κορωνοϊού.
Δεν είναι λίγες οι φορές που η ιδέα μιας πανδημίας έχει αποτελέσει έμπνευση για τη δημιουργία εμπορικών ταινιών και βιβλίων που κεντρίζουν το ενδιαφέρον ίσως με την υπερβολή τους ή τη μη ρεαλιστικότατα τους. Εδώ, όμως, έχουμε να κάνουμε με μια πλοκή που θυμίζει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις καταστάσεις που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα με τον Covid-19.
Η «Πανδημία» του Ντάνιελ Κάλα (εκδ. Λιβάνη), που αποτελεί το πρώτο του βιβλίο και κυκλοφόρησε το 2005, θα μπορούσε να έρχεται από το μέλλον, από τη στιγμή που ο κορωνοϊός θα είναι παρελθόν και θα αρχίσουν συγγραφείς και σεναριογράφοι να εμπνέονται δημιουργώντας ιστορίες που ακουμπούν σε πραγματικά γεγονότα.
Σε μια απομακρυσμένη περιοχή της Κίνας, ζει ένας αγρότης με την οικογένεια του όπου μοιράζονται το πόσιμο νερό, αλλά και το υποτυπώδες αποχετευτικό σύστημα, με τα ζώα τους. Οι ιοί των ζώων, όπως είναι γνωστό πλέον σε όλους, μπορούν να συναντήσουν αυτούς των ανθρώπων, να μεταλαχθούν και να εξαπλωθούν προκαλώντας πανδημία. Ο Δρ. Nόα Xαλντέιν, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου που εργάζεται στην Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, γνωρίζει ότι η ανθρωπότητα δεν είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει ένα νέο δολοφόνο ανάλογο της μεγάλης πανδημίας γρίπης του 1919. Όταν ο ιός κάνει την εμφάνιση του, ο Xαλντέιν και οι συνάδελφοί του σύντομα ανακαλύπτουν ότι η νέα ασθένεια είναι πολύ πιο θανατηφόρα από το SARS, σκοτώνοντας ένα στα τέσσερα θύματα, ανεξαρτήτως ηλικίας ή κατάστασης της υγείας τους. Η ευκολία μετακίνησης των ανθρώπων του σύγχρονου κόσμου δίνει πρόσβαση στον ιό να ταξιδέψει σε όλη τη γη.
O συγγραφέας στην ομάδα αντιμετώπισης του SARS
Ο συγγραφέας του βιβλίου, Δρ. Ντάνιελ Κάλα κατάγεται από τον Καναδά και εργάζεται ως γιατρός. Το 2003 ο Κάλα ηγήθηκε μιας επιστημονικής ομάδας για την παρακολούθηση και την αντιμετώπιση των περιστατικών SARS. Αποτέλεσμα των εμπειριών του ήταν η συγγραφή του βιβλίου «Πανδημία». Επιπλέον, πηγή έμπνευσης αποτέλεσε και η φονική γρίπη με βάση τον H1N1 που ξεκίνησε περίπου 100 χρόνια πριν από την Ισπανία και είχε ως αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι, καθώς δεν στόχευε μόνο σε ευπαθείς ομάδες. Με γνώμονα τα παραπάνω, ο Κάλα δημιουργεί ένα βιβλίο που κάθε άλλο παρά επιστημονική φαντασία δεν ακούγεται. Χρησιμοποιώντας στοιχεία βιοτρομοκρατίας, όπως ονομάζεται, γράφει ένα θρίλερ που θα μπορούσε να έχει εφαρμογή στην πραγματικότητα. Στην περίπτωση του βιβλίου εγείρεται το ερώτημα της σκοπιμότητας, αν ο ιός είναι τυχαίος ή αν εξυπηρετεί ιδιαίτερους σκοπούς και συμφέροντα.
Μια γρήγορη ματιά στο βιβλίο
Ο Κάλα προσπαθεί με γρήγορους ρυθμούς να εντάξει τον αναγνώστη μέσα στην πλοκή. Από την πολύ αρχή του βιβλίου, ο αναγνώστης μπαίνει απευθείας στο νόημα και στην αγωνία που δημιουργεί κάθε εμφάνιση ενός ιού που απειλεί τον άνθρωπο. Ο λόγος του συγγραφέα σε αυτό το πρώτο του βιβλίο είναι πολύ απλός εκεί που πρέπει, ενώ λόγω της βασικής του ιδιότητας ως γιατρός, χρησιμοποιεί ιατρικούς όρους επιδημιολογίας στα σημεία που χρειάζεται ώστε να εξηγήσει τον ιό.
Ως χαρακτήρας, ο Χαλντέιν, είναι ωραία δομημένος και τον ακολουθούμε σε όλα όσα βιώνει στην εξάπλωση του ιού σε προσωπικό και επαγγελματικό επίπεδο.
Μεγάλο ενδιαφέρον έχει και η παρουσίαση όσων συμβαίνουν πίσω από τις πόρτες της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Οι άγριοι ρυθμοί και η αυτοθυσία των γιατρών που τρέχουν από τον έναν ασθενή στον άλλον σε όλο τον κόσμο αφήνοντας πίσω την προσωπική τους ζωή και βάζοντας τον εαυτό τους σε κίνδυνο για το κοινό καλό, είναι κάποια στοιχεία που δείχνουν και την άλλη πλευρά, την οποία δεν γνωρίζουμε εμείς, όμως ο συγγραφέας την έχει ζήσει και προσωπικά.
Τα στοιχεία του βιβλίου που το κάνουν τόσο επίκαιρο αυτό το διάστημα είναι η χώρα προέλευσης του ιού, η εξάπλωση ενός ακόμη κορωνοϊού και κάποια κοινά σημεία στο θέμα του πανικού και της αντιμετώπισης του που μέχρι πριν λίγες μέρες και εμείς οι ίδιοι δεν θα πιστεύαμε ότι μπορούν να συμβούν. Στο πλαίσιο αυτό, δεν μπορούμε να πούμε ότι ο συγγραφέας προφήτευσε την Πανδημία. Άλλωστε, υπάρχουν τρανταχτά παραδείγματα ιών στο παρελθόν με τον απολογισμό τους να είναι ακόμη πιο δραματικός, όπως η γρίπη της Ισπανίας το 1919 που ήδη αναφέραμε, αλλά και πιο πρόσφατα παραδείγματα, όπως ο Έμπολα και η γρίπη των χοίρων. Ο τελευταίος προκλήθηκε επίσης από τον ιό του H1N1. Συνεπώς, υπήρχε υλικό και στον πραγματικό κόσμο που θα μπορούσε να δώσει την έμπνευση σε κάποιον χωρίς να χρειαστεί να προβλέψει κάτι.
Το σίγουρο είναι ότι αυτό το βιβλίο θα σας κάνει να αναθεωρήσετε για πολλά πράγματα και αναμφισβήτητα να συγκρίνετε όσα διαβάζετε με αυτά που ήδη βιώνουμε το τελευταίο διάστημα. Όπως σημειώνεται άλλωστε και στο εξώφυλλο του βιβλίου, είναι «ένα σενάριο τόσο τρομακτικό, που θα μπορούσε να είναι αληθινό».
Daniel Kalla, Πανδημία, Εκδόσεις Λιβάνη.
Πριν φύγετε ρίξτε μια ματιά
O Αλέξανδρος Παντελάκης είναι απόφοιτος του τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ. Γράφει στην Εφημερίδα Μακεδονία, ασχολείται με το blogging και τον εθελοντισμό. Εργάζεται στο τμήμα marketing εταιρείας που δραστηριοποιείται στον χώρο της εκπαίδευσης και της εύρεσης εργασίας.