Πάνος Γαλάνης: “Το περιβάλλον και η ανάπτυξη είναι έννοιες αλληλοεξαρτώμενες”

Ο Πάνος Γαλάνης, δικηγόρος και νομικός σύμβουλος, συζητά με το Sociall.gr για το πρόσφατο συγγραφικό του έργο με τίτλο “Σύγχρονες προσεγγίσεις στο δίκαιο του περιβάλλοντος” (εκδ. Φυλάτος). Ο συγγραφέας με αυτό του το σύγγραμα έδωσε μια πνοή ανανεωσης στον χώρο των νομικών εκδόσεων, εκσυγχρονίζοντας τον κλάδο. Εδώ με μια μικρή συνέντευξη μας λέει λίγα λόγια για τον εαυτό του, το κίνητρο της συγγραφής και κατά πόσο το περιβάλλον επηρεάζει την καθημερινότητα μας.

Πες μας λίγα πράγματα για για σένα…

Είμαι ο Πάνος Γαλάνης, είμαι Δικηγόρος και ασχολούμαι με το Δημόσιο Δίκαιο με έμφαση στο Περιβαλλοντικό – Πολεοδομικό Δίκαιο, ενώ έχω εκδώσει τρία βιβλία.

Πώς ξεκίνησες να ασχολείσαι με τη συγγραφή;

Μου αρέσει η συγγραφή, με εκφράζει, νιώθω πως με χαρακτηρίζει η παραγωγή κειμένου. Ο συγγραφέας ακόμα και αν ασχολείται με ζητήματα που θα φανούν σε αρκετούς τεχνοκρατικά και αμιγώς επιστημονικά, πάντα βρίσκει την οδό εκείνη να αναδείξει κρυμμένα μυστικά που συνδέουν τη θεωρία και την πράξη, το βιβλίο και την πραγματικότητα, την επιστήμη και την εργασία, το όνειρο με την πραγματικότητα κλπ.

Ασφαλώς πάντα μου άρεσε και η μελέτη και άλλων αντικειμένων, λ.χ. της Φιλοσοφίας ή της Ψυχολογίας. Όσο ευρύτερο είναι το αναγνωστικό ρεπερτόριο κάποιου (είτε συγγραφέα είτε απλού αναγνώστη), τόσο πιο εναργής η συγγραφική του ενασχόληση, τόσο πιο ξεκάθαροι οι στόχοι του, αλλά και η πλαισίωση της όλης εργασίας του.

Ποιο ήταν το κίνητρό σου να ασχοληθείς με τη συγγραφή του βιβλίου αυτού;

Για μένα ο τομέας του Περιβαλλοντικού Δικαίου, πολυσχιδής και ατέλειωτος, αλλά και εξίσου μαγικός μου γέννησε τον ευσεβή πόθο της συγγραφής.

Έχοντας πλέον πολυετή ενασχόληση (ακαδημαϊκή και πρακτική) με τον κλάδο αυτό και τα παρεμφερή του αντικείμενα, αποφάσισα να οργανώσω και να συστηματοποιήσω τις πληροφορίες σε ένα ενιαίο, σύντομο, αλλά και περιεκτικό συνάμα σύγγραμμα (στην 1η έκδοσή του τουλάχιστον!) που θα άπτεται του τομέα συνολικά. Και κράτησε αυτή την τελευταία λέξη: δεν επιθύμησα να εκπονήσω μία μονογραφία για ένα ειδικότερο θέμα, πριν καταπιαστώ με τη συνολική κατόπτευση του κλάδου. Μπορώ να πω, αισθάνθηκα, χωρίς υπερβολή, υποχρεωμένος να το πράξω.

Όταν ανοίγεις ένα μαγαζί και αιτείσαι άδειας λειτουργίας, ελάχιστοι θα μπορούσαν να σκεφτούν πως η εν λόγω διαδικασία σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος.


Περιβάλλον και ανάπτυξη: έννοιες ασύμβατες;

Όχι μόνο δεν είναι ασύμβατες οι δύο έννοιες, αλλά είναι αλληλοεξαρτώμενες σε τέτοιο βαθμό, ώστε ίσως δεν θα μπορούσαν να νοηθούν ξεχωριστά η μία από την άλλη. Η αρχή της βιώσιμης-αειφόρου ανάπτυξης βρίσκει έρεισμα στο Διεθνές και το Ευρωπαϊκό δίκαιο καθώς και στους σχετικούς κανόνες δικαίου του Συντάγματος (άρθρ. 24) και του εθνικού δικαίου. Στηρίζεται στην ιδέα στο ότι η σύγκρουση του περιβάλλοντος με άλλα αγαθά/δικαιώματα δεν πρέπει να επιλύεται in abstracto, αλλά πάντοτε σύμφωνα με την αρχή αυτή, όσον αφορά τη σύγκρουση του περιβάλλοντος με την οικονομική ανάπτυξη. Βιώσιμη είναι η ανάπτυξη η συμβατή, η φιλική προς το περιβάλλον που δεν εξαντλεί τους φυσικούς πόρους, αλλά τους διαφυλάσσει και για τις μέλλουσες γενιές. Διατυπώθηκε για πρώτη φορά στη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (Στοκχόλμη, 1972) και επαναλήφθηκε στη Διακήρυξη των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (Ρίο, 1992) και σε μεταγενέστερα κείμενα.

Αποτελεί δείκτη της κάθε πολιτικής, του κάθε κανόνα δικαίου. Το παρατηρούμε και στην καθημερινή μας ζωή. Εξάλλου, όσα γράφονται για το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη μας αφορούν άμεσα. Επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνουμε και εκτελούμε αποφάσεις είτε ως μονάδες είτε συλλογικά. Λ.χ. όταν ανοίγεις ένα μαγαζί και αιτείσαι άδειας λειτουργίας, ελάχιστοι θα μπορούσαν να σκεφτούν πως η εν λόγω διαδικασία σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος.

Και αυτό σημαίνει πως πρέπει να είμαστε εξαιρετικά αυστηροί στην αδειοδοτική διαδικασία;

Αυτό το ζήτημα αναδεικνύεται – μεταξύ άλλων – στις σελίδες του συγγράμματος.

Η περιβαλλοντική παράμετρος ενσωματώνεται στη δημόσια πολιτική, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της, αλλά συνάμα επηρεάζει και τον ιδιώτη. Και τούτο σε όλες τις εκφάνσεις του βίου του.


Σε ποιους απευθύνεται το σύγγραμμά σου;

Το σύγγραμμα διαμορφώθηκε ώστε να απευθύνεται στο σύνολο των νέων (και όχι μόνο) νομικών και των επαγγελματιών του κλάδου, δηλαδή στο σύνολο των νέων νομικών κάθε βαθμίδας που ενδιαφέρονται να εξετάσουν την πρακτική εφαρμογή του.

Παράλληλα, όμως, και εδώ συνίσταται η στόχευσή μου, επιθυμώ να καταστεί βοηθητικό ιδιαίτερα και για τους άλλους κλάδους, λ.χ. τους μηχανικούς, αρχιτέκτονες, περιβαλλοντολόγους, δασολόγους. Εκείνοι ενώ σπουδάζουν το περιβάλλον ως κλάδο, δεν έχουν διδαχθεί ή εστιάσει στη νομοθεσία που το αφορά εν συνόλω. Το σύγγραμμα αποσκοπεί στην παροχή βασικών γραμμών/κατευθύνσεων που θα αποτελέσουν βάση για τον τομέα εξειδίκευσης του καθενός.

Γιατί να επιλέξει κάποιος το σύγγραμμά σου λοιπόν;

Συμπληρώνοντας τη νομική θεωρία και συστηματοποιώντας τα αναγκαία σημεία για την κατανόησή του περιλαμβάνει τις τελευταίες νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις, οι οποίες ενημερώνονται διαρκώς. Ταυτόχρονα, αποτελεί ένα παιδαγωγικά οργανωμένο πόνημα (με κατανοητό, αλλά και επιστημονικό συνάμα ύφος) κατάλληλο για τη διδασκαλία, την έρευνα και την ατομική σπουδή στον κλάδο. Και σε μορφή πρακτικών θεμάτων.

Πώς σχετίζεται το βιβλίο σου με την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων;

Το πόνημα αυτό εξετάζει από νομικό πρίσμα την περιβαλλοντική προστασία. Το περιβαλλοντικό πρόβλημα είναι ένα σύνθετο πρόβλημα, αφορά πλειάδα προσώπων που εμπλέκονται, αλλά και αναλύεται από οικονομική, κοινωνιολογική κλπ. σκοπιά. Γι’ αυτό και είναι τόσο δυσεπίλυτο ή και άλυτο. Το Δίκαιο καλείται να βρει λύσεις τόσο σε κατασταλτικό, όσο και προληπτικό επίπεδο. Με τη δέουσα διεπιστημονικότητα, η νομική πραγμάτευση του περιβάλλοντος και των επιμέρους στοχείων του θέτει τα θεμέλια του οικοδομήματος της περιβαλλοντικής παρέμβασης.

Μια σκέψη για το μέλλον;

Σίγουρα δεν μπορούμε να καλλιεργούμε αυταπάτες. Η περιβαλλοντική προστασία με τη νομική οδό έχει επιδείξει αξιοσημείωτη πρόοδο τα τελευταία χρόνια και η επιρροή του δικαίου της ΕΕ στο εγχώριο δίκαιο είναι δεδομένη. Ωστόσο, φρονώ και το λέω με μεγάλη ειλικρίνεια πως δεν αποτελεί αμιγώς θέμα νομοθεσίας, αλλά ελέγχου εφαρμογής της πολιτικής βούλησης και παιδείας του καθενός. Η καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης αφορά ένα φάσμα γεγονότων και καταστάσεων, από την πλέον απλή περίπτωση ως τη συνθετότερη. Είναι περισσότερο η παιδευτική λειτουργία, ως θεσμική βέβαια έκφραση αυτή που παίρνει τα ηνία, χωρίς βεβαίως να αμφισβητείται και ο ρόλος του Δικαίου.

Αν, λοιπόν, υπάρξει μέλλον, αυτό θα είναι πράσινο!
(όπως έλεγε και μία γνωστή ακτιβίστρια)

INFO
Παναγιώτης Γαλάνης, Σύγχρονες προσεγγίσεις στο δίκαιο του περιβάλλοντος, εκδόσεις Φυλάτος, 2020

Αν σας ενδιαφέρουν παρόμοια άρθρα για το Βιβλίο και τον Πολιτισμό, ακολουθήστε μας σε FacebookInstagram ή κάντε εγγραφή στο Newsletter μας!

Πριν φύγετε ρίξτε μια ματιά