Γιάννης Αγγελάκης: ”Η φαντασία μας μπορεί να συνεχίσει να διευρύνεται με νέους δρόμους που ανοίγονται από την τεχνολογία”

H συνέντευξη, που φιλοξενείται σήμερα στο site μας αφορά τον Γιάννη Αγγελάκη, όπου μας μιλάει για την παράσταση ”Αντίο Μπάτμαν”, για την ενασχόληση του με την μουσική και για άλλα πράγματα, που μπορείτε να διαβάσετε παρακάτω.

Καλησπέρα, Γιάννη. Σε καλωσορίζουμε με μεγάλη χαρά στο Sociall και σ’ ευχαριστούμε θερμά για τη παραχώρηση αυτής της συνέντευξης.

Κι εγώ ευχαριστώ με τη σειρά μου για το ενδιαφέρον σας.

Η φετινή θεατρική σεζόν θα σε βρει στον πολυχώρο ‘’ΠΛΥΦΑ’’, όπου σκηνοθετείς το αστυνομικό διήγημα του Τάσου Θεοφίλου, ‘’Αντίο Μπάτμαν’’. Πες μας λίγα λόγια για το έργο.

Η παράσταση “Αντίο Μπάτμαν” είναι βασισμένη στο ομώνυμο αστυνομικό διήγημα του Τάσου Θεοφίλου, το οποίο γράφτηκε το 2012, λίγους μήνες πριν τη σύλληψη του κι εκδόθηκε ενώ ο ίδιος ήταν ακόμη κρατούμενος στις φυλακές. Ωστόσο, επειδή το διήγημα έχει έντονα αφηγηματικό χαρακτήρα και μόνο μία κεντρική, διαλογική σκηνή, ένιωσα ότι, για τις ανάγκες μιας θεατρικής παράστασης, χρειαζόμαστε κι άλλους χαρακτήρες, οι οποίοι θα ξεπηδάνε μέσα από τις δυστοπικές εικόνες που σκιαγραφούνται. Έτσι, ξόδεψα αρκετό χρόνο να μελετήσω κι άλλα κείμενα του Θεοφίλου, να ξετρυπώσω αλλόκοτους χαρακτήρες και να τους ενσωματώσω στην Γκόθαμ Σίτυ του “Αντίο Μπάτμαν”. Για την ακρίβεια, πρόκειται για αποσπάσματα από τα έργα του ”32 βήματα ή ανταποκρίσεις από το σπίτι των πεθαμένων”, ”Αχ Βαχικό”, ”Οθέλλος: Μια Pulp Τραγωδία”, ”Οι Περιπέτειες των Μαν & Στέλαν”, ”Ζυλ Μυγέ: Επιθεωρητής Μυγοκτονιών” και ”Bad Choices”, τα οποία έρχονται και μπλέκονται μέσα στο αρχικό κείμενο για να εμπλουτίσουν δραματουργικά τις εικόνες του. Επομένως, η παράσταση είναι αφενός μια θεατρική διασκευή κι αφετέρου μια προσωπική σύνθεση κειμένων, η οποία όμως είναι συμπύκνωση της συγγραφικής ταυτότητας του Θεοφίλου και της θεματολογίας, που τον απασχολεί.

Με ποια αφορμή επέλεξες να μεταφέρεις το συγκεκριμένο πόνημα στο θεατρικό σανίδι;

Το διήγημα έπεσε στα χέρια μου ήδη από το 2013 κι είναι από τα έργα τα οποία σίγουρα διάβαζα μια φορά το χρόνο για αρκετά χρόνια. Ήταν, μάλιστα, ένα από τα λίγα ελληνικά βιβλία, που είχα στη βιβλιοθήκη μου εκείνα τα χρόνια, καθώς ζούσα στη Νέα Υόρκη. Με είχε συγκινήσει η ανατρεπτική ιδέα του για τον Μπάτμαν, η διεισδυτικότητα του στην διαχρονική και συστημική μας ανάγκη να χρειαζόμαστε σούπερ ήρωες, ενώ με είχε συνεπάρει η αμεσότητα του πολιτικού του λόγου. Με έναν μαγικό τρόπο κάνει τις πολιτικές έννοιες να ηχούν ως ποίηση. Με αφορμή την επιστροφή μου στην Αθήνα, αλλά για να είμαι πιο συγκεκριμένος, με αφορμή την πρόσφατη επιστροφή της βιβλιοθήκης μου πέρσι το καλοκαίρι, έπεσε ξανά το βιβλίο αυτό στα χέρια μου και διαβάζοντας το μου δημιουργήθηκε μια καινούρια αίσθηση, πως η Γκόθαμ Σίτυ του Θεoφίλου δεν μοιάζει να είναι μια δυστοπική πόλη του μέλλοντος, αλλά η Αθήνα του σήμερα. Μαζί με αυτή την καινούρια αίσθηση γεννήθηκε κι η ανάγκη να πω αυτή την ιστορία. Ωστόσο, θα ήταν αδύνατο να το κάνω αποκλειστικά μέσω της μουσικής, γιατί όσο κι αν κατάφερνα να προσεγγίσω με τους ήχους μου την αίσθηση της Γκόθαμ Σίτυ, θα χανόταν ουσιαστικά η εγγενής δύναμη του διηγήματος, δηλαδή ο πολιτικός του λόγος. Έτσι, αποφάσισα ότι προκειμένου να πω αυτή την ιστορία, θα έπρεπε, πέρα από τον ήχο, να δουλέψω και με ηθοποιούς. Άρχισα λοιπόν να χτίζω σταδιακά μια ομάδα ηθοποιών και συντελεστών, οι οποίοι θα συνέβαλλαν στο όραμα μου να πούμε αυτή την ιστορία, αλλά θα με βοηθούσαν επιπλέον με την εμπειρία και την τεχνική τους στο να προσαρμόσω τις ιδέες μου σε έναν χώρο, το θέατρο, το οποίο αντικειμενικά δεν είναι η κατεξοχήν ασχολία μου.

Πόσο επίκαιρη πιστεύεις ότι είναι η υπόθεση του έργου στις μέρες μας;

Πολύ. Και μπορώ να σκεφτώ δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, διότι όλοι μπορούμε να αναγνωρίσουμε κάτι αληθινό μέσα στους χαρακτήρες της ιστορίας, που ξεπηδάνε από τα υπόγεια της κοινωνίας ως τα υψηλότερα κοινωνικά στρώματα (φυλακισμένους, κοινωνικά αποκλεισμένους,διεφθαρμένους αστυνόμους, μαφιόζους, επιχειρηματίες, πολιτικούς, επιστήμονες, τεχνοκράτες). Είναι χαρακτήρες, που τους συναντούμε γύρω μας, τους έχουμε συνηθίσει, τους έχουμε κανονικοποιήσει κι ακριβώς για αυτό τον λόγο είναι που τους αναγνωρίζουμε τόσο άμεσα και δικαιολογούμε την ύπαρξη τους. Δεύτερον, διότι διαπραγματεύεται την ανάγκη μιας κοινωνίας για ήρωες, για σωτήρες, για από μηχανής θεούς, οι οποίοι υπόσχονται την αλλαγή με μαγικούς τρόπους και τοποθετούνται σε βάθρα με —σχεδόν— θρησκευτική ευλάβεια. Αυτό είναι κάτι από το οποίο δεν πάσχει μόνο η δική μας γενιά και κοινωνία, αλλά διαχρονικά κάθε γενιά και κοινωνία, που δεν είναι αυτόνομη και ετεροπροσδιορίζεται από εξωγενείς παράγοντες ή περιμένει να αλλάξει, να σωθεί, να λυτρωθεί από μαγικές δυνάμεις έξω από τον ίδιο της τον εαυτό.

Ποια μηνύματα θέλεις να περάσεις στους θεατές μέσα από την παράσταση;

Ακριβώς επειδή η γραφή του Θεοφίλου είναι καταιγιστική, το κείμενο βρίθει μηνυμάτων και νοημάτων. Είναι ζητούμενο να αφήσουμε το κείμενο να μεταφέρει από μόνο του τα μηνύματα και νοήματα του χωρίς να τα υπογραμμίζουμε. Προσωπικά, δεν έχω ανάγκη να περάσω κανένα μήνυμα, με την έννοια πως τα μηνύματα είναι ήδη εκεί και δεν χρειάζονται τη δική μου διαμεσολάβηση. Ο βασικός μου στόχος είναι η εικόνα και το βίωμα: Μέσα σε ποια συνθήκη, σε
ποια εικόνα, με τι ήχο και με ποια αίσθηση ακούμε κάθε φορά το κείμενο. Δεν θέλω οι θεατές να έρθουν και να ακούσουν ένα μανιφέστο, αλλά να ερεθιστεί η φαντασία τους με τις εικόνες που θα δουν, να βιώσουν μια δυνατή αισθητική εμπειρία, να φύγουν με μια αίσθηση, όχι απλώς με μηνύματα που μπορούν να τα περιγράψουν οι λέξεις.

Τι είναι αυτό, που θα έλεγες στους θεατρόφιλους για να έρθουν να δουν το έργο;

Θα τους έλεγα, ελάτε να δείτε την παράσταση γιατί: Πρώτον, έχουμε ένα φρέσκο και δυνατό κείμενο. Δεύτερον, θα δείτε νέους, ταλαντούχους ηθοποιούς να μεταμορφώνονται σε αλλόκοτους χαρακτήρες με ραγδαίο ρυθμό πάνω στη σκηνή. Τρίτον, θα δείτε έναν συνδυασμό σκοτεινών ιδεών με πολύ χιούμορ και σάτιρα, με γρήγορο ρυθμό και εκπλήξεις και τέταρτον, θα δείτε εικόνες, όπου ο σχεδιασμός, το κείμενο κι ο ήχος γίνονται ένα και παραπέμπουν σε μια αισθητική, που συνδυάζει κόμικς, pop art, σουρεαλισμό και σύγχρονη τέχνη.

Γιάννη, σε ποια ηλικία συνειδητοποίησες ότι θες να ασχοληθείς επαγγελματικά με τη μουσική;

Περίπου στα εφηβικά μου χρόνια, όταν άρχισε σταδιακά να φθίνει το ενδιαφέρον μου για τις κλασικές εξωσχολικές δραστηριότητες και να αναπτύσσεται εκθετικά η ευαισθησία μου στις παραστατικές τέχνες: Σε πρώτο χρόνο μέσω του ήχου, καθώς, ενώ έπαιζα από πιο μικρός μουσική, τότε ξεκίνησα να πειραματίζομαι αυτοσχεδιάζοντας και φτιάχνοντας δικά μου πράγματα και σε δεύτερο χρόνο, μέσω του θεάτρου, καθώς ήμουν για κάποια χρόνια μέλος μιας εφηβικής θεατρικής ομάδας, όπου δουλεύαμε σε καθημερινή βάση. Διάλεξα, βέβαια τη μουσική κι όχι το θέατρο, διότι εκείνα τα χρόνια με γοήτευε η καθολικότητα του ήχου και με τρόμαζε ο περιορισμός της γλώσσας στο θέατρο.

Ένα από τα είδη μουσικής, που συνθέτεις είναι η ηλεκτρονική μουσική. Ποια είναι τα στοιχεία, που σε ελκύουν σ’ αυτό το μουσικό φάσμα;

Καταρχάς, το βασικό μου αντικείμενο και βάσει των σπουδών μου, της έρευνας μου αλλά και της εμπειρίας μου μέχρι τώρα είναι η σύνθεση για τα κλασικά, ακουστικά όργανα της ορχήστρας. Έχω περίπου 45 έργα στο ενεργητικό μου, τα οποία κυμαίνονται από μικρά σύνολα μουσικής δωματίου ως μεγάλες συμφωνικές ορχήστρες. Τα τελευταία χρόνια είναι, που έχω αρχίσει να ασχολούμαι περισσότερο με τις νέες τεχνολογίες στον ήχο, κυρίως με εξειδικευμένα προγράμματα αλγοριθμικής σύνθεσης και παραγωγής ήχου με στόχο να αφομοιωθεί αυτή η νέα κατεύθυνση στο ύφος μου αλλά και να το εμπλουτίσει, να το διαμορφώσει, να το εξελίξει. Αυτό που με γοητεύει στις νέες τεχνολογίες είναι διττό: Από τη μια σου δίνεται μια απίστευτη αίσθηση αυτονομίας, το ότι η παραγωγή του ήχου από την αρχή μέχρι το τέλος είναι αδιαμεσολάβητη, αφού ο δημιουργός φτιάχνει, ακούει, διορθώνει και καθορίζει το ηχητικό αποτέλεσμα χωρίς τη συμβολή άλλων παραγόντων, ενώ από την άλλη, το ηχητικό αποτέλεσμα μπορεί και ξεπερνάει την ανθρώπινη φαντασία, καθώς προκύπτουν πράγματα, που δεν θα μπορούσα όχι απλώς να τα γράψω αλλά ούτε καν να τα σκεφτώ. Φυσικά, αυτό που λέω δεν προϋποθέτει την απόρριψη συνεργασιών ούτε της πηγαίας ανάγκης της ανθρώπινης φαντασίας, απλώς υπογραμμίζει ότι ακόμη κι η φαντασία μας μπορεί να συνεχίσει να διευρύνεται με νέους δρόμους που ανοίγονται από την τεχνολογία.

Στο βιογραφικό σου συμπεριλαμβάνονται: Συμμετοχές σε πολυάριθμα φεστιβάλ, τιμητικές διακρίσεις για το μουσικό σου έργο, διαλέξεις και συνεργασίες με δημοφιλείς ορχήστρες και διεθνή μουσικά σύνολα. Τι αποκόμισες μέσα από αυτές τις τόσο σημαντικές εμπειρίες και πόσο σε ωφέλησαν στη ζωή σου;

Έχω ζήσει κι έχω δουλέψει σε πίεση, με υψηλούς ρυθμούς και απαιτήσεις. Έχω ταξιδέψει πολύ κι έχω γνωρίσει καλλιτέχνες. Έχω συνεργαστεί με απίστευτους μουσικούς και μουσικά σύνολα, όχι απλώς εκτελεστικά όργανα, αλλά δημιουργούς, που ξόδεψαν χρόνο μαζί μου, μου έδειξαν, με εξέλιξαν. Έχω εκτεθεί σαν δημιουργός κι έχω διαμορφώσει —για την ακρίβεια ακόμη διαμορφώνω— μια ταυτότητα. Αυτοί θα ήταν κάποιοι ενδεικτικοί τίτλοι για το τι έχω μέχρι τώρα αποκομίσει.

Με γνώμονα πάντα την εμπειρία και τις γνώσεις σου, ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της συστηματικής ενασχόλησης με τη μουσική;

Βασικός στόχος θα έλεγα πως είναι η ευαισθησία στον ήχο, η οποία, όμως, σημαίνει ευαισθησία στη σκέψη γιατί, επί της ουσίας, το να φτιάχνεις ήχο σημαίνει να στοχάζεσαι πάνω στον ήχο. Επίσης, θα έλεγα πως είναι η πειθαρχία, η έμφαση στη λεπτομέρεια, αλλά κι η διαρκής ανάγκη για να εμπλουτιστούν οι δυνατότητες έκφρασης και επικοινωνίας.

Τέλος, θα υπάρξουν επόμενα επαγγελματικά σχέδια μετά το ‘’Αντίο Μπάτμαν’’;

Ναι, έχω δύο διαφορετικές παραγωγές για την άνοιξη: Μια παράσταση χορού για έναν χορευτή κι έναν μουσικό και μια πρωτότυπη παράσταση μουσικού θεάτρου για τέσσερις μουσικούς, που θα παιχθεί τον Μάιο στην Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Γιάννη, σ’ ευχαριστούμε από καρδιάς για την υπέροχη συζήτηση. Ευχόμαστε υγεία, καλή επιτυχία στη παράσταση και σε ό,τι κάνεις!

Σας ευχαριστώ πολύ.

Facebook: Ioannis Angelakis

Instagram: @ioannis_angelakis

Ιστοσελίδα: www.ioannisangelakis.com

Φωτογραφίες: Ιωάννης Καμπάνης

*Πληροφορίες για τη παράσταση θα βρείτε εδώ*