Αναρωτηθήκατε ποτέ αν είναι εφικτή η επίτευξη της υγιούς γήρανσης; Αρκετά χρόνια πριν, ίσως να ήταν μια χίμαιρα. Στις ημέρες όμως, οι επιστήμες της γηριατρικής και της γεροντολογίας, της διατροφής, της διαιτολογίας και της φυσικοθεραπείας, παρεμβαίνουν δυναμικά στην ποιότητα ζωής των ατόμων της τρίτης ηλικίας, δημιουργώντας μια νέα πραγματικότητα το «healthy aging» (υγιές γήρας).
Η επαρκής διατροφική πρόσληψη παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της υγείας αλλά και στη πρόληψη ή καθυστέρηση της εξέλιξης των ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία του ανθρώπου. Έρευνες έδειξαν ότι η επαρκής διατροφική πρόσληψη μπορεί να επηρεάσει θετικά τη διαδικασία της γήρανσης, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων, την πρόληψη των χρόνιων ασθενειών και της θνησιμότητας.
Δεδομένα από μελέτες ηλικιωμένων στην Ευρώπη έχουν επισημάνει την αρνητική επίδραση του κορεσμένου λίπους, της ζάχαρης και του αλατιού στην υγεία των ηλικιωμένων ατόμων. Επιπλέον, η χαμηλή πρόσληψη πρωτεϊνών, φυτικών ινών, βιταμινών D, B2, Β12, φυλλικού οξέος, καλίου και ασβεστίου, έχουν σαν αποτέλεσμα τη σοβαρή έλλειψη στα παραπάνω βασικά μακροθρεπτικά και μικροθρεπτικά συστατικά.
Ο πληθυσμός των ηλικιωμένων ατόμων (άτομα ≥65 ετών) εξελίσσεται ταχύτατα και εκτιμάται ότι έως το 2050 ένα στα πέντε άτομα παγκοσμίως θα είναι ηλικίας 60 ετών και άνω. Ωστόσο, λόγω φυσιολογικών και κοινωνικών αλλαγών που σχετίζονται με τη γήρανση, τα ηλικιωμένα άτομα ενδέχεται να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας θρεπτικών συστατικών.
Μόνο στην Ευρώπη,
περισσότερο από 20 εκατομμύρια ηλικιωμένα άτομα
κινδυνεύουν από ανεπαρκή πρόσληψη πρωτεΐνών, γεγονός
που εγκυμονεί κινδύνους για ακούσια απώλεια
σωματικού βάρους και μυϊκής μάζας.
Η χαμηλή πρόσληψη πρωτεϊνών έχει αρνητικές συνέπειες για τη λειτουργικότητα αλλά και την υγεία των ατόμων. Η μείωση της μυϊκής μάζας, οδηγεί σε απώλεια μυϊκής δύναμης (σαρκοπενία) και μείωση της κινητικότητας, αύξηση των πτώσεων και κατά επέκταση οδηγεί σε αύξηση της νοσηλείας και της αναπηρίας. Ο υποσιτισμός των πρωτεϊνών μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο σαρκοπενίας, γεγονός που αναδεικνύει την αναγκαιότητα της σωστής διατροφής. Για το λόγο αυτό απαιτείται μια διεξοδική αξιολόγηση της διατροφικής πρόσληψης από τους διαιτολόγους για να καθοριστεί η επαρκή πρόσληψη, η οποία παίζει βασικό ρόλο για την επίτευξη του υγιούς γήρατος.
Κάθε μέρα, περίπου 200-300 γραμμάρια πρωτεΐνης του σώματός μας αντικαθίστανται, χρησιμοποιώντας ως δομικά μόρια τα αμινοξέα, και κάθε 3 μήνες οι μύες ξαναδημιουργούνται από τα αμινοξέα. Όμως, από την ηλικία των 50 ετών, το σώμα μας βιώνει μια σταδιακή μείωση της μυϊκής μάζας, την οποία μπορούμε να περιορίσουμε, διασφαλίζοντας τη σωστή πρόσληψη πρωτεΐνης, σε καθημερινή βάση, μέσω της διατροφής αλλά και μέσω της τακτικής άσκησης.
Η έρευνα PROMISS, που αποσκοπεί στη βελτίωση της υγιούς γήρανσης, αναφέρει ότι τα ηλικιωμένα άτομα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποσιτισμού με χαμηλή πρόσληψη ενέργειας και πρωτεϊνών και υψηλότερο κίνδυνο απώλειας μυϊκής μάζας, μυϊκής δύναμης και κίνδυνο περιορισμού της κινητικότητάς τους, καθώς επίσης και ότι οι ηλικιωμένοι με μειωμένη όρεξη τρώνε χαμηλότερες ποσότητες πρωτεΐνης, σε σύγκριση με εκείνους που έχουν αυξημένη όρεξη.
Η σοβαρότητα όλης αυτής της κατάστασης επιβεβαιώνεται από το γεγονός των πολλών κινητοποιήσεων για τη διατροφική στήριξη των ηλικιωμένων. Μια από αυτές είναι και η κινητοποίηση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας του Συλλόγου Διαιτολόγων, EFAD, τον Απρίλιο του 2021. Πρόκειται για μια διοργάνωση ενός παγκόσμιου διαγωνισμού συνταγών, που αποσκοπεί στην κάλυψη των πρωτεϊνικών αναγκών των ηλικιωμένων (High-protein meal for older adults recipe competition) αλλά και στην έκδοση ενός βιβλίου συνταγών που να συμπεριλάβει τις συνταγές που θα καλύπτουν διατροφικά τα άτομα αυτά, με γεύματα υψηλής πρωτεΐνης και πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Στο διαγωνισμό αυτό, έχουν κληθεί όλοι οι διαιτολόγοι-διατροφολόγοι να συντάξουν μια συνταγή που να είναι πρωτότυπη ως προς τα συστατικά της, αλλά και κατάλληλη για να καλύψει τις καθημερινές και αυξημένες απαιτήσεις των ηλικιωμένων σε πρωτεΐνη και θρεπτικά συστατικά.
Βιβλιογραφία
1. Kehoe Laura, Walton Janette and Flynn Albert. Nutritional challenges for older adults in Europe: current status and future directions. Proceedings of the Nutrition Society 2019; 78, 221–233.
2. Competition Booklet
3. Promiss-vu
Πριν φύγετε ρίξτε μια ματιά
Η Φωτεινή Τολιοπούλου είναι Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, απόφοιτος του Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Αθηνών. Ασχολείται με την Κλινική Διατροφή, το Εξατομικευμένο Διαιτολόγιο διαχείρισης σωματικού βάρους και το Health and beauty coaching. Το ενδιαφέρον της για τη γαστρονομία και το ευ ζην την οδήγησαν στην υλοποίηση υγιεινών γευμάτων, αλλά και στην επίτευξη ενός βασικού στόχου, που συνίσταται στην υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής, η οποία να αποτελεί μια ευχάριστη διαδικασία, συντελώντας στην διαμόρφωση μιας ποιοτικής ζωής και στην απόκτηση ενός υγιούς σωματικού βάρους. Επίσης, παρέχει εθελοντικά, διατροφική υποστήριξη και συμβουλευτική σε γυναίκες που έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού, θέλοντας να προωθήσει το μήνυμα ότι το υγιές σωματικό βάρος δρα προστατευτικά απέναντι στη νόσο. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί της στο ftoliopoulou(@)gmail.com και στο 6949936502.